Jan Krzysztof Duda niestety przegrywa z Mistrzem Świata w szachach Magnusem Carlsenem

DudaWtle — Jan Krzysztof Duda myśli podczas gdy Magnus Carlsen śledzi partię Anisha Giri. Autor fotografii: Alina L'Ami.

Odkąd dowiedziałem się, że Jan Krzysztof Duda dostał zaproszenie na grę w superturnieju Tata Steel czekałem na pojedynek z obecnym mistrzem świata w szachach – Magnusem Carlsenem. Niezależnie od wyniku byłem gotowy z analizą, którą rozpocząłem jak tylko zawodnicy zaczęli wykonywać posunięcia na szachownicy. Efektem jest poniższe nagranie, a także załączona szczegółowa analiza w formacie pgn.

Wideoanaliza partii Carlsen – Duda, Tata Steel 2019

Szczegółowa analiza tekstowa partii Carlsen – Duda, Tata Steel 2019

[Event "Tata Steel Masters"] [Site "Wijk aan Zee"] [Date "2019.01.26"] [Round "12"] [White "Carlsen, Magnus"] [Black "Duda, Jan Krzysztof"] [Result "1-0"] [ECO "D24"] [WhiteElo "2835"] [BlackElo "2738"] [Annotator "IM Piotr Nguyen"] [PlyCount "141"] [EventCountry "NED"] [SourceDate "2012.02.27"] 1. d4 Nf6 2. c4 e6 3. Nf3 d5 4. Nc3 dxc4 {Obrona Wiedeńska jest jedną z głównych broni polskiego arcymistrza w ostatnim czasie.} 5. e4 Bb4 ({Janek grywał również ostrzejsze} 5... b5 {Polecam np. ciekawą partię z ostatniej Olimpiady L.Ding – JK.Duda, Batumi 2018.}) 6. Bxc4 ({Popularniejsze jest} 6. Bg5) 6... Nxe4 7. O-O Nf6 {[#] Bardzo rzadkie posunięcie, które jednak nie mogło być niespodzianką, bo kilka dni temu zagrał tak sam Janek w partii przeciw Shakhriyarowi Mamedyarovowi. Wybierając ponownie tę kontynuację nasz zawodnik pokazuje, ze nie boi się przygotowania debiutowego mistrza świata.} ({ Głowną kontynuacją jest} 7... Nxc3 8. bxc3 Bd6 {lub 8…Ge7, gdzie według stanu teoretycznego czarne są w porządku, ale nie każdemu taki typ pozycji się podoba.}) 8. Qa4+ Nc6 9. Ne5 ({Mamedyarov zagrał} 9. Bg5 Bxc3 $1 (9... Be7 $6 10. Bxf6 Bxf6 11. d5 exd5 12. Rfe1+ Be6 13. Bxd5 $14 {i białe niebawem zwyciężyły w miniaturce w partii L.Aronian – V.Anand, Sao Paulo/Bilbao 2011.} ( {A może nawet silniejsze było} 13. Ba6 $1 $14)) 10. bxc3 O-O 11. Ne5 Qd6 {itd. Janek w tamtej partii wykazał świetne przygotowanie debiutowe. Nastąpił szereg wymian i dość szybko nastąpił podział punktu.}) 9... Rb8 10. Rd1 {[#] Nowinka. Po 10 posunięciach mamy pozycję, która jeszcze nigdy nie była rozgrywana! W tym momencie Janek zamyślił się na ponad 20 minut. Posuniecie Magnusa wygląda bardzo naturalnie zatem jak to możliwe, że nasz zawodnik nie był na to gotowy? Możliwe, ze potrzebował czasu, aby przypomnieć sobie notatki, ale możliwe też, że ten ruch nigdy nie był analizowany co dowodzi tylko temu jak bogatą w możliwości grą są szachy.} ({Niewiele daje forsujące wydarzenia} 10. d5 exd5 11. Nxd5 Nxd5 12. Nxc6 bxc6 13. Qxc6+ Qd7 14. Bxd5 O-O 15. Qxd7 Bxd7 16. Be3 Bd6 17. b3 a5 {i czarne z łatwością zneutralizowały inicjatywę białych w partii L.Aronian – F.Caruana, Stavanger 2018}) (10. Nxc6 bxc6 11. Qxc6+ Qd7 12. Qxd7+ Bxd7 {również niewiele dało białym. S.Halkias -L.Fressinet, Rijeka 2010}) 10... O-O 11. Nxc6 bxc6 12. Qxa7 {Białe odbijają pionka wyrabiając wolnego piona ‚a’, który może zadecydować w końcówce. Jednakże nic nie jest za darmo i białe muszą stracić trochę czasu na powrót hetmanem.} Bd7 13. Qa4 c5 { Wymieniając zdublowanego piona ‚c’.} 14. Qc2 cxd4 15. Rxd4 {[#] Po dość forsownej sekwencji mamy pozycję, która wygląda na równą. Białe mają co prawda piona ‚a’, który może stać się groźny, ale obecnie jest za dużo figur na szachownicy aby to miało jakiekolwiek znaczenie. Silniki szachowe również twierdzą, że pozycja jest równa. Czy nowinka 10.Wd1, po której czarne nie miały nawet za bardzo gdzie się pomylić nie przyniosła choćby cienia inicjatywy? A może analiza mistrza świata idzie jeszcze dalej?} Bc5 $6 { Wiedząc co wydarzy się za kilka posunięć to był z pewnością moment, aby poszukać lepszej kontynuacji.} ({Najlepiej wygląda} 15... Qe7 {które trzeba zagrać prędzej czy później. Po} 16. Bg5 Bc6 {nie widzę jaka kontynuacja mogłaby być groźna dla czarnych.} 17. Rad1 (17. Rh4 $2 h6 18. Bxh6 gxh6 19. Qd2 h5 20. Qg5+ Kh8 21. Qh6+ Nh7 22. Rxh5 f6 $17) (17. Rf4 $6 Bd6 18. Bxf6 gxf6 19. Rg4+ Kh8 $15) 17... Rfd8 {prowadzi do masowych wymian i czarne nie powinny mieć problemów dzięki świetnie ustawionym gońcom.}) 16. Rh4 {O ile ruch temu można było nie wyczuć zagrożenia, to teraz jest ono bardzo zauważalne. Na ostatnie posunięcie Magnus zużył 1 minutę i był to dotychczas jego najdłuższy namysł.} h6 $2 {Mimo iż Janek miał na zegarze ponad godzinę nie chciał on prawdopodobnie co ruch zwiększać przewagi czasowej Magnusa i wykonał ten ruch po minucie. Była to bardzo odpowiedzialna decyzja i moim zdaniem wykonana zbyt szybko.} (16... Bc6 17. a4 $1 {i białe mają inicjatywę na obu skrzydłach, ale byłby to dużo lepszy wybór niż to co wydarzyło się w partii.}) 17. Bxh6 $1 { Mistrz świata nie przepuszcza okazji. Po precyzyjnie zadanym ciosie już nie ma odwrotu i czarne czeka bardzo trudna obrona.} gxh6 18. Qd2 Nh7 (18... h5 $4 19. Qg5+ Kh8 20. Qh6+ (20. Qxc5 $18) 20... Kg8 21. Ne4 $18) 19. Qxh6 {[#]} Bxf2+ { Jedyny ruch. Bardzo możliwe, że Janek z daleka widział tę możliwość obronną, ale powstała pozycja będzie po prostu niedobra.} 20. Kxf2 Qf6+ 21. Qxf6 Rxb2+ 22. Kg1 Nxf6 {Jak to zwykle bywa w dzisiejszych czasach, piękny atak z poświęceniem nie kończy się matem, a lepszą końcówką, którą jeszcze długo trzeba realizować. Materialnie mamy równowagę, ale piony ‚a’ oraz ‚h’ są potencjalnie groźniejsze. Ponadto król czarnych nadal nie może czuć się w pełni bezpiecznie. Bycie torturowanym w tej pozycji przez samego Magnusa nie należy do rzeczy przyjemnych.} 23. Rf1 $1 {Inicjatywa i aktywność figur są ważne nawet w końcówce.} Kg7 ({Pasywne} 23... Ne8 {zachowywało równowagę materialną, ale niełatwo stwierdzić czy było lepsze.}) 24. Rf3 Rg8 25. Rhf4 Bc6 26. Rxf6 Bxf3 27. Rxf3 {[#] Janek przygotował bardzo ciekawą linie obrony oddając dwie lekkie figury za wieżę. Generalnie ocenia się to jako sporą stratę materialną, ale lekkie figury potrzebują placówek, a tutaj zarówno skoczek jak i goniec nie maja zbytnio punktów oporu.} Rd8 28. Rf2 Rb4 { Oczywiście wymiana wież byłaby na korzyść białych, gdyż wtedy łatwiej byłoby zaktywizować króla oraz brak punktów oporu dla lekkich figur nie byłby tak wyczuwalny.} 29. Bb5 Ra8 30. a4 c6 31. Be2 Ra5 $6 (31... Rb3 32. Rf3 Ra3 33. Kf2 Rb8 {Powinno być lepszym ustawieniem obronnym, gdyż zwykle wieża powinna stać za, a nie przed pionem przeciwnika.}) 32. Rf3 {Magnus bardzo cierpliwie kontynuuje przegrupowanie swoich sil. Wolny pion ‚a’ jest bardzo dobrze blokowany i aby postawić większe problemy należy uaktywnić króla i ruszyć pionami z drugiej strony.} f5 33. Kf2 Rc5 34. Bd1 $1 {[#] Nie bez powodu Magnus zwany jest szachowym Mozartem. Wspominałem o trudnościach w koordynacji lekkich figur, ale swoim ostatnim posunięciem Magnus odnajduje harmonię. Goniec z d1 broni z nadmiarem pionka a4 dzięki czemu będzie można przemanewrować skoczka. Ponadto z d1 goniec będzie patrzył na pole h5, a tam niebawem powinien pojawić się drugi wolny pion białych rozciągając grę na dwa skrzydła.} e5 {Czarne również aktywizują swoje pionki, ale białe są na to w pełni przygotowane.} 35. Ne2 Kf6 36. Ra3 {Wieża staje za pionem, tak jak przykazali klasycy.} Rb1 37. Ke1 e4 {[#]} 38. g3 {przygotowując blokadę na polu f4, a następnie pionek ‚h’ będzie maszerować do przodu.} (38. g4 {jest oceniane dość optymistycznie przez silniki szachowe. Na pierwszy rzut oka nie wygląda to jak praktyczne rozwiązanie gdyż czarne nie musza bić, a potencjalne wymiany przybliżają je do remisu. Z drugiej strony białe wymienią najmniej istotnego piona, a dzięki otwarciu pozycji lekkie figury zyskają na potencjale. } Rb2 (38... fxg4 $6 39. Nc3 Rb4 40. a5 Rg5 41. a6 Rg8 42. Ba4 Rb6 43. Bc2 {z ogromna przewaga, ale nie jestem w 100% pewien czy jest to wygrana przy idealnej obronie czarnych.}) 39. gxf5 Rxf5 40. Ng3 Re5 $16 {i pomimo jasnej przewagi białych nie widać konkretów. Zatem cala operacja nie jest praktyczna, gdyż ułatwia życie czarnych.}) 38... Ke5 39. h4 Ra5 40. h5 c5 41. Kd2 c4 { Pionki czarnych będą i tak z łatwością zablokowane, ale są przesuwane do przodu w celu ograniczania sił białych.} 42. Kc2 Rb8 43. Kc3 Rb1 44. Kc2 Rb8 45. Kc1 {Oczywiście Magnus powtarzał posunięcia jedynie, aby pokazać kto tu rządzi.} Rb6 46. Bc2 Rd6 47. Nf4 Rc5 {[#] Figury białych osiągnęły maksimum, zatem jak kontynuować grę? Przewaga białych jest niepodważalna, ale przy idealnej grze czarnych powinien być remis. Jednakże jak już Magnus udowodnił wielokrotnie, w praktyce takie pozycje są nie do ustania. Janek jest już torturowany od długiego czasu i musi popełnić błąd.} 48. Re3 Kd4 $2 {Kto nie poszedłby do przodu królem w końcówce?} ({Jak się okazuje, trzeba było grać} 48... Kf6 {i jeśli} 49. Re1 {to} Kg5 {i wieża z drugiej strony nic nie zdziała gdyż pionek ‚h’ jest odpowiednio blokowany.}) 49. Re1 Rh6 50. Kd2 {Wygląda, że czarne maja tutaj również niezła blokadę, ale jest to iluzja, gdyż białe z łatwością odrzucą króla czarnych i zaczną iść swoim do przodu.} Re5 51. Ne2+ Kc5 52. Rh1 {Teraz król białych wchodzi do akcji przełamując linie obronne czarnych.} Re8 53. Kc3 Rg8 {[#] Na początku wspominałem jak często atak z poświęceniem kończy się techniczną końcówką. Teraz warto wspomnieć, że często aby wygrać techniczną końcówkę nie wystarczy jedynie dobrze manewrować. W pewnym momencie może wydawać się, że pozycja ucieka nam spod kontroli i należy wtedy bardzo precyzyjnie policzyć warianty.} 54. Rb1 $1 Rxh5 55. Bxe4 Re8 ( 55... fxe4 $2 56. Rb5+ Kd6 57. Rxh5 $18) 56. Nf4 Rg5 57. Rb5+ Kd6 58. Bxf5 Rxg3+ 59. Kd4 $1 (59. Kxc4 $6 Re5 {bardzo niepotrzebnie komplikowałoby realizacje. Może nawet wypuszczałoby wygraną – ale nie ma to znaczenia czy ta pozycja byłaby nadal wygrana czy nie. Wniosek jest jeden, 59.Kd4 jest po prostu lepsze.}) 59... Rg1 60. Rb6+ Ke7 61. Ng6+ Kf7 62. Ne5+ Kg8 63. Nxc4 {[#] Świetna technika realizacji. Białe zabrały piona dopiero po odrzuceniu króla czarnych. Plan wygranej teraz jest prosty, należy maszerować pionem ‚a’.} Ra8 64. a5 Ra1 65. Rb5 Ra7 66. Be4 Rc7 67. Rf5 {Skoro forsowne warianty nie wygrywają, to czemu by nie odciąć króla?} (67. Rb7 $2 Rxc4+ 68. Kxc4 Rxa5 { byłoby teoretycznie remisową końcówką.}) (67. Rb8+ Kf7 68. Rb7 $2 (68. Bc6 $1) 68... Rd1+ {i na przykład} 69. Ke5 Re7+ $1 70. Rxe7+ Kxe7 {jest również remisową końcówką.}) 67... Kg7 68. Bc2 Rc1 69. Kc3 Rf7 (69... Rxc4+ 70. Kxc4 Rxc2+ 71. Kb5 {jest wygrane dzięki odciętemu królowi przeciwnika.}) 70. Rxf7+ Kxf7 71. Na3 {Eleganckie posunięcie na koniec przesłaniające linie ‚a’. Gdyby król czarnych był w kwadracie pionka a5, to byłby remis, a tak, to czarne mogą jedynie oddać wieżę za piona i sprawdzać, czy białe potrafią zamatować skoczkiem i gońcem. Oczywiście Jankowi nie wypadało sprawdzać mistrza świata czy potrafi.} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.