Zawodnicy mieli okazję wypocząć przed 6 rundą Tata Steel Masters 2019, gdyż organizatorzy zapewnili im dzień wolny. Liczyliśmy, że przerwa w grze da zawodnikom nowe siły i tak się stało, dostaliśmy aż trzy rezultatywne partie w tym dwie białymi, co jeszcze się w tegorocznej edycji nie zdarzyło.
A co się dokładnie działo? Mieliśmy multinarodowy pojedynek, przez dwie szachownice przejechały tramwaje, które się wykoleiły, jedyny chińczyk w turnieju próbował zniszczyć mur, w którym wyrwę zrobił Norweg a na ostatniej desce korporacyjny 'managment’ doprowadził do krachu. Nie wierzysz? Przeczytaj i zobacz jak do tego doszło.
Wyniki 6. rundy Tata Steel Masters 2019
| NR | Białe | Ranking | Wynik | Czarne | Ranking |
| 1 | Carlsen, Magnus | 2835 | 1 – 0 | Mamedyarov, Shakhriyar | 2817 |
| 2 | Rapport, Richard | 2731 | 0,5 – 0,5 | Kramnik, Vladimir | 2777 |
| 3 | Anand, Viswanathan | 2773 | 0,5 – 0,5 | Nepomniachtchi, Ian | 2763 |
| 4 | Duda, Jan-Krzysztof | 2738 | 0 – 1 | Giri, Anish | 2783 |
| 5 | Ding, Liren | 2813 | 0,5 – 0,5 | Radjabov, Teimour | 2757 |
| 6 | Vidit, Santosh Gujrathi | 2695 | 0,5 – 0,5 | Shankland, Samuel | 2725 |
| 7 | Van Foreest, Jorden | 2612 | 1 – 0 | Fedoseev, Vladimir | 2724 |
Poniżej przedstawiamy skrócony przebieg poszczególnych partii.
Carlsen – Mamedyarov
Pierwszy dzień po przerwie Carlsen, który przełamał swoją remisową serię podejmował Mamedyarova do tej pory też niepokonanego w turnieju Tata Steel Masters 2019. O ile żaden z Panów nie piastował jeszcze fotelu lidera w trwającym turnieju to przed turniejem byli faworytami (i dla niektórych nadal są) dużej części szachowego Świata, a po pierwszej serii pojedynków o ile nie zaskakiwali to nie udało im się popełnić większych wpadek i droga do zwycięstwa była i jest dla nich otwarta.
Pojedynek ma też drugie podłoże, Mamedyarov to obecnie 3. deska świata (zaraz za Carlsenem i Caruaną) i w turnieju pretendentów, w którym Caruana wywalczył możliwość gry z Carlsenem Mamedyarov był zaraz za Caruaną (tak samo w rankingu). Carlsen pokonał Caruanę w ostatnim meczu i utrzymał szachową koronę. Zwycięstwo nad Mamedyarovem było Carlsenowi wizerunkowo bardzo potrzebne, zwłaszcza po serii długich zwycięstw w tym wszystkich partii klasycznych w meczu o mistrzostwo świata.
Powstała dość typowa struktura z przyjętego gambitu hetmańskiego. Otwarte kolumny d oraz e, wszystkie figury bez hetmanów, symetryczny układ pionów. Tylko lekkie figury są inaczej ustawione. I właśnie to tylko robi różnicę. Białe figury są bardziej skoordynowane od czarnych. Aż trzy bierki patrzą na pole e5, a czarne figury – każda w swoją stronę. Daje to białym mały ale zawsze plus w pozycji. Pozostaje pytanie co teraz grać i jaki obrać plan. Znane porzekadło mówi: nie wiesz co grać, popraw najgorzej stojącą figurę, czyli w tej pozycji gońca e2.
Minęło kilka posunięć i białe zrobiły miejsce dla gońca na f3, czarne natomiast zorientowały się, że wcześniej ich goniec na c5 strzelał w powietrze i go wycofały dając miejsce swojemu skoczkowi. Do tej pory w zaistniałej sytuacji białe grywały Sf4. Natomiast Carlsen konsekwentnie realizuje plan i umożliwia gońcowi wejście na f3 grając Sd2.
Po kolejnych manewrach obu stron białe poprawiły białopolowego gońca i pionkami wykonały tylko profilaktyczne posunięcia. Natomiast szukając kontry przy trochę gorszym ustawieniu figur czarne przesunęły swoje piony zyskując przestrzeń kosztem utworzenia słabości. W pozycji z diagramu czarne mają aż trzy niebronione pionki h6, e6 oraz a6 i na tego ostatniego białe organizują polowanie grając 26.b4. W ten sposób utrudniają przesunięcie słabego piona i biorą pod kontrolę pole c5 na które wejdzie jeden ze skoczków groźnie łypiąc na czarną piechotę na polach a6 oraz e6.
Białe starannie zaplanowały egzekucję piona a6. Najpierw całkowicie go zablokowały a następnie zgodnie z planem ustawiły skoczka na pięknej pozycji c5. Czarne natomiast mają swoją grę i bardzo aktywne skoczki na c4 i d5. W ciągu kilku następnych ruchów w dość forsowny sposób gra przechodzi do końcówki w której czarne mają wieżę i piona, a białe gońca i skoczka. Ciąg wymiany ciosów między Szachowymi gigantami z podium rankingu FIDE zaczyna się od 33. Sa6 Sde3+.
Opadł pierwszy kurz po starciu białych i czarnych figur, więc czas podsumować jak wygląda sytuacja.
- Na stole panuje względna równowaga materialna, goniec i skoczek kontra wieża i pionek
- Czarne mają wolnego piona e.
- Białe mają wolnego piona a.
- Obie strony mają po dwie wyspy pionkowe.
- Czarne mają słabego piona na b5.
- Białe mają słabego piona b4.
- Czarny król wspomaga swoje pionki w marszu.
- Białe mają trochę większe szanse na zdobycie wrogiego piona b5 (jak skoczek stanie na c5 przesłoni linię c i umożliwi zagranie Gc6 ze zdobyciem piona) i uzyskanie połączonej pary wolnych pionów.
Podsumowując pozycja jest bliska równej, ale ostrożnie użyję stwierdzenia skomplikowanej. Goniec i skoczek mogą skutecznie walczyć z wieżą, ze względu na możliwość koordynacji a wieża sama ze sobą się nie skoordynuje. Natomiast urok lekkich figur polega na tym, że w większości przypadków potrzebują punktów podparcia (głównie skoczki) i na razie białe taki mają na c5 (przygotowany już w 26 posunięciu) natomiast figury ciężkie niekoniecznie. W obliczu straty piona b5, która nastąpi prędzej czy później czarne muszą upatrywać swoich szans w pionku e.
Jak widać pion b5 pada i po jego zagarnięciu białe grożą przesłoną linii a poprzez Sa4 (wcześniej skoczek na c5 przesłaniał linie c chorniąc gońca, jest to bardzo zgrabny przykład gry gońcem i skoczkiem). Czarne muszą się śpieszyć, gdyż w obliczu tych gróźb pion dochodzi do pola przemiany. Należało zagrać Kd4 by wspierać dalej marsz swoich pionów z dalszym e3 (zabierającym pole f2) albo odwrotnie. W ten sposób po pchnięciu jeszcze piona z g5 na g4 czarne uniemożliwiają ruch Sa4, gdyż goniec zostanie przeciążony (obroną a4 i e2). Zamiast tego Mamedyarov zagrał h5 a białe zbiły na b5, przesunęły gońca zwalniając drogę dla piona b, który zawędrował aż na b7 i czarne poddały. Ładna partia w wykonaniu Carlsena, tylko szkoda mi Mamedyarova do posunięcia h5 wszystko się względnie trzymało.
W ten sposób Carlsen z dorobkiem 4 punktów z 6 staje się jednym z aż 4 (!) liderów po rundzie 6.
Magnus Carlsen opowiada o swojej wygranej partii z Mamedyarovem
Przebieg partii Carlsen – Mamedyarov
1. Nf3 d5 2. d4 Nf6 3. c4 dxc4 4. e3 e6 5. Bxc4 c5 6. O-O a6 7. b3 b6 8. dxc5 Qxd1 9. Rxd1 Bxc5 10. Bb2 Nbd7 11. Nbd2 Bb7 12. Be2 O-O 13. Nc4 Rfd8 14. Ne1 Bd5 15. Rac1 Rac8 16. Nd3 Be7 17. Nce5 Bb7 18. Nc4 Bd5 19. Nd2 Bb7 20. Kf1 h6 21. Bf3 Nd5 22. Nc4 b5. 23. Na5 Ba8 24. a3 g5 25. h3 f5 26. b4 Kf7 27. Nb3 Bf6 28. Bxf6 Kxf6 29. Nc5 N5b6 30. Be2 Nc4 31. a4 Ndb6 32. a5 Nd5 33. Nxa6 Ndxe3+ 34. fxe3 Nxe3+ 35. Kg1 Nxd1 36. Rxd1 Rc2 37. Bf3 Be4 38. Nac5 Bxd3 39. Rxd3 Rxd3 40. Nxd3 e5 41. Bb7 e4 42. Nc5 Ke5 43. a6 Ra2 44. Bc6 h5 45. Bxb5 g4 46. hxg4 hxg4 47. Bc4 Ra1+ 48. Kh2 f4 49. b5 f3 50. b6 Kf4 51. Nxe4 1-0
Rapport – Kramnik
Kolejny pojedynek był prawdziwym kulturowo-narodowym spektaklem. Tak jak wszystkie partie turnieju Tata Steel Masters 2019 grana była w Wijk aan Zee w Holandii. Zawodnicy pochodzą z Węgier oraz Rosji. Mimo, że partia zaczęła się jak debiut gońca to przeszła w pozycje z Partii Wiedeńskiej. Rapport jednak zmienił zdanie i grając Sf3 pozycja stała po Włosku. Jakby tego było mało w dalszej części partii białe realizowały typowo Hiszpańskie plany.
W powstałej pozycji Rapport rozpoczyna realizację planu typowego dla tego typu struktur. Białe chcą rozpocząć akcję zaczepną na skrzydle królewskim, w tym celu przerzucą swojego skoczka na pole f5 przez Sc3-e2-g3-f5 a następnie przygotują atak pionem f. Jak powszechnie wiadomo, ataki na skrzydłach mają większe szanse powodzenia przy umocnionym lub ustabilizowanym centrum, aby ograniczyć możliwość kontry u przeciwnika. W tym celu białe zagrają c3 z zamiarem d4 i utworzeniem rezerwowego miejsca dla gońca na c2. Dodatkowo okaże się, że białe mają dość czasu by ograniczyć akcję czarnych na skrzydle hetmańskim i biały pion zawędruje aż na a5. Czarnym pozostanie szukanie swojej gry w centrum jako rekcję na aktywność przeciwnika na obu skrzydłach.
Powstała bardzo napięta i niełatwa do oceny pozycja. Świadczy o tym między innymi czas jaki Panom pozostał na zegarach w tym momencie – po około 30 minut, a po 20. Sgf5 Sd7 każdy z zawodników miał już tylko 20 minut. Najbliższa kontrola czasu nastąpi dopiero po 40. posunięciu więc kolejne 20. posunięć zostanie wykonane w ekspresowym tempie trochę ponad minuta na posunięcie (zawodnicy mają jeszcze dodawany czas po każdym posunięciu). Przy takim czasie do namysłu nie dziwi to, że przynajmniej do następnej kontroli ilość niedokładności i błędów drastycznie wzrośnie. Trudno winić też Rapporta że zagrał 20. Sgf5 zamiast 20.Kh2. Ruch królem w połączeniu z następnym e5 po odejściu skoczka e4 wygląda obiecująco jednak czarne przecież nie muszą uciekać swoją konnicą i mogą wtrącić bicie na e4. Przewidzenie powstałych komplikacji do łatwych nie należy.
Czemu Węgier nie zagrał Kh2? Przyczyna może mieć podłoże psychologiczne, nie mogąc przewidzieć dokładnych konsekwencji takiej decyzji białe intuicyjnie nie przesuwają króla na pole h2, gdzie może znaleźć się pod ostrzałem snajpera na c7.
Następnym posunięciem Węgierski arcymistrz pokazał swoje zamiłowanie do środków komunikacji miejskiej. Bijąc na polu g5 białe otrzymały strojone piony zwane w szachowym żargonie 'tramwajem’. Tylko niedoczasem można tłumaczyć taką decyzję, że mimo wszystko materiał to materiał i należy bić. Obiektywnie posunięcie 39. f5 jest dużo lepsze i przybliża białe do wygranej.
Chwilę po kontroli czasu widać mankamenty białych pionów na linii g. Białe posiadają skoczka oraz aż 3 piony za czarną wieżę, ale trudno liczyć białe pionki na skrzydle królewskim jak pełnowartościowe bierki. Czarne z kolei organizują siatkę matową wokół białego króla i o ile realnie raczej nie wierzą w powodzenie ataku, to liczą, że uda im się odciągnąć białe figury od ich największego atutu w pozycji – piona b7. Ze względu na słabość pierwszej linii czarne do swoich gróźb dodają marsz pionka a. Z drugiej strony wieża na linii h spełniła już swoje zadanie i powoli zmierza do obozu wroga przez pole e8 a następnie e2. Warto zwrócić uwagę, że obydwie groźby czarnych są związane z przekątną a4-e8, dlatego należało na niej ustawić gońca poprzez Gc6. Jednak w dalszym toku partii czarne nie wykorzystały szans związanych z zagranym 43. g3 i materiał na desce jeszcze bardziej się zredukował.
Z szachownicy zniknęły gońce i groźby matowe czarnych się skończyły. Pozostały jednak na desce trojaczki, które odważnie wspierane przez motorniczego – skoczka przesunęły się do przodu. Niestety dla białych tramwaje na szachownicach mogą się łatwo wykoleić i w serii kolejnych posunięć czarne odsyłają kolejne wagony na bocznice, czyli poza deskę.
Pionki na skrzydle hetmańskim się wymieniły a te na królewskim zostały zmiecione do tego wymieniła się para wież. Powstała pozycja jest remisowa. Odpowiadając na pytanie skąd ta pewność, zwolenników komputerowych rozwiązań odsyłam do Tablic Nalimova, a tradycjonalistów na przykład do książki „Teoria i praktyka końcówek szachowych. Część 1” pod redakcją A. Panczenko. W jednym z ostatnich rozdziałów tej książki omówiony został sposób rozgrywania takich końcówek.
Panowie arcymistrzowie jeszcze przez 30 posunięć sprawdzali się czy wiedzą jak grać powyższą pozycję i jak można się spodziewać partia zakończyła się remisem.
Przebieg Partii Rapport – Kramnik
1. e4 e5 2. Bc4 Nf6 3. d3 Bc5 4. Nc3 c6 5. Nf3 d6 6. h3 O-O 7. O-O Re8 8. Ne2 Nbd7 9. Ng3 Nf8 10. c3 Bb6 11. Bb3 Be6 12. a4 d5 13. Bg5 h6 14. Bxf6 Qxf6 15. d4 Ng6 16. a5 Bc7 17. dxe5 Nxe5 18. Nd4 Rad8 19. f4 Qg6 20. Ngf5 Nd7 21. a6 Nc5 22. axb7 Nxe4 23. Qg4 Bxf5 24. Nxf5 Qxg4 25. hxg4 Nd2 26. Ba4 Bb6+ 27. Kh2 Nxf1+ 28. Rxf1 Re6 29. Bxc6 g6 30. Nxh6+ Kg7 31. Bxd5 Ree8 32. Bxf7 Re2 33. Bc4 Rxb2 34. Nf7 Rb8 35. Ng5 Bf2 36. Bd5 a5 37. Ra1 Rh8+ 38. Nh3 g5 39. fxg5 Bb6 40. Re1 Bc7+ 41. Kg1 Bd6 42. Ra1 Bg3 43. g6 a4 44. Kf1 Re8 45. Ng5 Re5 46. Ne4 Rxd5 47. Nxg3 Rdd2 48. Nf5+ Kf6 49. g7 Kf7 50. Re1 Rxb7 51. g5 Rd8 52. Ra1 Ra7 53. Ra3 Kg6 54. g4 Kxg5 55. c4 Rb8 56. Ke2 Ra6 57. Kd2 Rg8 58. Kc3 Kxg4 59. Nd4 Rxg7 60. Kb4 Rga7 61. Nb5 Ra8 62. Nc3 Rb8+ 63. Nb5 Rc8 64. Rxa4 Rxa4+ 65. Kxa4 Rxc4+ 66. Kb3 Rc8 67. Kb4 Kf4 68. Nd6 Rc6 69. Nb5 Ke4 70. Nc3+ Kd4 71. Nb5+ Kd3 72. Kb3 Rc4 73. Na3 Rc1 74. Kb4 Rh1 75. Nb5 Rh5 76. Nd6 Kd4 77. Nb5+ Kd5 78. Nc3+ Kc6 79. Kc4 Rh4+ 80. Kd3 Kc5 81. Ne4+ Kd5 82. Nc3+ Ke5 83. Nb5 Rg4 84. Nc3 Rb4 85. Ne2 Kd6 86. Nc3 Rh4 87. Ne4+ Ke5 88. Nc3 Rd4+ 89. Ke3 Rd8 90. Ne2 Rh8 91. Kd3 Rh3+ 92. Kc4 Rh2 93. Kd3 Rxe2 94. Kxe2 ½-½
Anand – Nepomniachtchi
Były mistrz świata w szachach oraz obecny lider turnieju można powiedzieć, że nie powrócili jeszcze z dnia wolnego w turnieju Tata Steel i wybrali się na grzybobranie, które mogliśmy oglądać. Co prawda nie znaleźli podgrzybków, maślaków ani kurek, co byłoby trudne, gdyż Holandia nie jest zbyt zalesionym państwem, ale niczym biolodzy przeprowadzili wspólnie analizę Boczniaków (wariantów pobocznych w szachach lub takich grzybów) w wariancie Najdorfa Obrony Sycylijskiej.
Przechadzając się po bezkresnych ścieżkach wariantu Najdorfa pierwszy na mniej utarte szlaki schodzi Nepo grając 9. … e5. Częściej w tej pozycji czarne grają Hc7 z następnym Ge7, g5 (z ideą eliminacji piona f4 – obrońcy pola e5) i Se5. Plan obrany przez Rosjanina eliminuje debiutową słabość czarnych – piona d6 jednak kosztem zmniejszonej dynamiki figur.
Po paru kolejnych posunięciach powstała pozycja z otwartą linią d oraz pół-otwartymi kolumnami f (dla białych) oraz c (dla czarnych). Warto na to zwrócić uwagę przy analizie każdej pozycji, gdyż rozkład pół-otwartych i otwartych kolumn bardzo często implikuje plany jakie powinni obrać zawodnicy w trakcie swojej dalszej gry.
W jednej znalezionej przeze mnie partii gdzie pojawiła się ta pozycja białe zagrały Hd3 a czarne wymieniły figury na f5 (jednocześnie zamykając linię f) a następnie hetmany. W następnej kolejności poprzez Gb4, kosztem drugiego gońca zniszczyły strukturę białych pionów i po dalszej walce (trwającej aż 142. posunięcia!) z problemami, gdyż posiadały parę skoczków na parę gońców, zremisowały. Zainteresowanych odsyłam do partii Lomasov – Sarana granej w roku ubiegłym.
Hindus decyduje się na zachowanie najsilniejszych bierek na desce oraz utrzymanie linii f poprzez Hf3, co wydaje się dobrym pomysłem na kontynuowanie gry.
Idziemy dalej w las, gdzie nie ma już boczniaków, tylko nowa główna linia i w powstałej pozycji Anand decyduje się na wymianę gońców na e7, z następną długą roszadą i centralizacją wież. Bardzo ostrym i pochopnym byłoby stwierdzenie, że jest to zły pomysł, jednak nie daje to możliwości wykorzystania linii f.
Tak zwana rosyjska szkoła (może dlatego, że Anand pochodzi z Indii nie chciał utrwalać jej postulatów – żart) mówi, że należy wymieniać wtedy gdy ma się z tego korzyści. Idąc tym tokiem rozumowania warte przetestowania byłoby:
- zagrać roszadę 15. 0-0 i na ewentualne Gc5 zasłonić się Gf2.
- Jak czarne zdecydują się na bicie na f2 to białe odbiją wieżą zyskując tempo i możliwość zdwojenia wież na linii f.
- zagranie Waf1 za naciskiem na f7 i kontrolą nad f5
- przerzut skoczka Sc3-d1-e3-f5
- ustawienie hetmana na h5, h3 zależnie od okoliczności lub nawet jego wycofanie
- rozerwanie pozycji czarnych na skrzydle królewskim zaczepiając piona h6 poprzez g2-g4-g5
Brzmi jak plan, ale czarne też mają swoje możliwości i grożą, między innymi Hg5 z propozycją wymiany oraz manewrem Sd7-c5-e6 i kontrolą nad d4 i f4.
Powstała jednak powyższa pozycja, gdzie białopolowy goniec białych ewidentnie nie może znaleźć dla siebie miejsca i panowie podzielili się boczniakiem, to znaczy punktem.
Przebieg partii Anand – Nepomniachtchi
1. e4 c5 2. Nf3 d6 3. d4 cxd4 4. Nxd4 Nf6 5. Nc3 a6 6. Bg5 e6 7. f4 Nbd7 8. Qe2 h6 9. Bh4 e5 10. fxe5 dxe5 11. Nf5 Nb6 12. Qf3 Bxf5 13. Qxf5 Be7 14. Bd3 Nfd7 15. Bxe7 Qxe7 16. O-O-O O-O 17. Kb1 Nc5 18. Be2 Rad8 19. Qf2 Qc7 20. Qe3 Qc6 21. Rhe1 Rfe8 22. a3 Kf8 1/2-1/2
Duda – Giri
Przed partią mieliśmy wielkie nadzieje dotyczące tego pojedynku. Jan Krzysztof Duda mimo wpadki z Jordenem Van Foreestem grał w turnieju bardzo dobrze. Podobnie Giri, który po porażce w pierwszej rundzie z Nepomniachtchim zgarnął dwa zwycięstwa z Kramnikiem i Rapportem. Ostatni pojedynek klasyczny Panowie grali odwróconymi kolorami w zeszłym roku i partia zakończyła się remisem. Później nasz zawodnik ograł Holendra w szachach błyskawicznych. Prognozy były bardzo dobre, jednak czegoś zabrakło.
Pozycja zasługuje na chwilę uwagi. Co prawda w partii Polak zagrał później c4, żeby przejąć kontrolę nad polem d5 i uniemożliwić standardowy atak w centrum jednak standardowo chciałoby się zagrać 4. Sc3. Okazuje się, że jest to trochę niebezpieczne ze względu na ruch 4. … Se4 z przejściem do tak zwanego Odwróconego Gambitu Halloween. Nazwa może dziwna, a przynajmniej nietypowa, jednak możliwości jakie debiut prezentuje kompensują jego nazwę. Zainteresowanych bardziej tą tematyką zapraszam do poszukiwań we własnym zakresie. O ile wydaje się takie zagranie nietypowe to w 2004 roku grał tak czarnymi GM Bartłomiej Macieja w partii ze Smirinem podczas ligi czeskiej. Jak już mówimy o tym otwarciu i o Polakach to dużo więcej w tym temacie miałby z pewnością do powiedzenia Pan Marcin Maciąga – twórca artykułów na temat tego debiutu, które pojawiły się w Panoramie Szachowej.
Wracając do partii po kilku następnych posunięciach powstała pozycja przypominająca Obronę Królewsko-Indyjską z drobną różnicą, że biały pionek powinien stać na d5 zamiast na d3. Ten fakt sprawia, że przejęcie kontroli nad polem d4 powinno być trochę łatwiejsze dla czarnych. Białe powinny pomyśleć nad swoim gońcem na e3. Niebawem może stać się on celem ataku czarnego pionka z linii f. W tym lub następnym posunięciu można było rozważyć Gg5 aby zachęcić czarne do postawienia skoczka na f6.
Jak widać, czarne ustawiły się wokół pola d4 a biały goniec na e3 nie stoi zbyt fortunnie. Nasz arcymistrz zdecydował się teraz na 14. Sd5 zajmując idealną placówkę. Przebieg partii jednak wykazał, że chyba lepszym było przyznanie się do błędu w ustawieniu i wycofanie skoczka na e2 by niwelować działanie czarnych figur na d4. Wtedy posunięcie zagrane w partii 14. … f4 też mogłoby mieć miejsce ale w korzystniejszej dla białych redakcji. Teraz czarne przejmują inicjatywę.
W ostatnim swoim posunięciu czarne zbiły skoczka na polu d5 tworząc czarny 'tramwaj’, który co prawda za chwilę straci jeden ze swoich wagonów, ale pozostałe dwa pełnią bardzo ważne funkcje, ten z d4 zyskuje przestrzeń a jego kolega na d6 daje podparcie dla figur na e5. Po 22. Gd5 z następnym Ga8 białe zostają z wieżą i dwoma pionami za parę gońców. Otwarta pozycja z eksponowanym białym królem daje przewagę Holendrowi operującemu czarnymi bierkami.
Powstała pozycja mimo, że białe mają materialną przewagę (punktowo wieża i dwa piony są lepsze niż dwie lekkie figury) jest strategicznie wygrana dla czarnych. Dają się we znaki słabe pola w białym obozie oraz mała aktywność figur. W obliczu groźby Ha8 z następnym Hg2, biały król wpada w krzyżowy ogień czarnych figur. Partia jeszcze toczyła się przez kilka posunięć, ale wynik już był przesądzony.
Biały kolor nie jest szczęśliwy dla zawodników w tym turnieju, szczególnie dla naszego zawodnika. Jan-Krzysztof Duda przegrał swoje dwie partie z zawodnikami z Holandii na szczęście w turnieju nie ma już więcej Holendrów więc myślę, że o dalsze wyniki naszego arcymistrza możemy być spokojni, zwłaszcza że jeszcze nie minęła połowa turnieju. W kolejnej rundzie Jan podejmuje czarnym kolorem, którym Polak wyraźnie gra lepiej jednego z liderów turnieju – Rosjanina Nepomniachtchiego. Mam nadzieję, że będzie to początek serii sukcesów naszego zawodnika i na koniec turnieju będę mógł powiedzieć, że ’turniej dla Dudy byłby idealny, gdyby nie Ci przeklęci Holendrzy’.
Anish Giri opowiada o swojej wygranej partii z Janem-Krzysztofem Dudą
Przebieg partii Duda – Giri
1. e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. g3 Nf6 4. d3 g6 5. Bg2 Bg7 6. c4 d6 7. h3 O-O 8. Nc3 Nd7 9. Bg5 f6 10. Be3 f5 11. exf5 gxf5 12. Qd2 Nc5 13. O-O Ne6 14. Nd5 f4 15. gxf4 Ncd4 16. Bxd4 exd4 17. Qa5 b6 18. Qe1 c6 19. Ng5 Re8 20. Qd1 Nxg5 21. fxg5 cxd5 22. Bxd5+ Be6 23. Bxa8 Qxa8 24. Qh5 Bf5 25. Rad1 Re5 26. Rd2 Qd8 27. h4 Bh3 28. Qf3 Bxf1 29. Kxf1 h6 30. gxh6 Bxh6 31. Re2 Qe7 32. Qg4+ Kf7 33. Qf3+ Kg7 34. Qg4+ Kf7 35. Qf3+ Qf6 36. Qb7+ Kg6 37. Rxe5 dxe5 38. Ke2 Qf4 39. Kf1 Kh5 40. b4 Qc1+ 41. Kg2 Kxh4 42. Qxa7 Qg5+ 43. Kf1 Kh3 44. Qh7 Qh5 0-1
Ding – Radjabov
Silny i solidny chińczyk będący jednym z liderów zmierzył się w szóstej rundzie z niemrawym, ale wciąż niepokonanym Radjabovem. Ding próbując przełamać Azerski mur (w sumie dziwna sytuacja, to Chińczycy raczej słyną z budowania murów) wybrał partię Katalońską. Radjabov w odróżnieniu od swojego kolegi Mamedyarova nie dał się złamać.
Powyższa pozycja powstała kilka razy w historii szachów, a podobnych do niej nie sposób zliczyć. Do tej pory grano tutaj 14. … Hc5 i powstała bardzo Katalońska końcówka, w której mały plusik mają białe, gdyż są szybsze w opanowaniu kolumn c oraz d. Radjabov postanowił jednak odbić gońcem i powalczyć jeszcze trochę z hetmanami na szachownicy. Pozornie wydaje się to nie do końca poprawne, ponieważ trudno znaleźć dla czarnego hetmana dobre miejsce poza linią 8, na której przeszkadza swoim wieżom w komunikacji. Jednak w boju, a właściwie oblężeniu ta strategia zdaje się bronić.
Po kolejnych 6 posunięciach widać mankament pozycji czarnych – hetman ciągle stoi nienaturalnie. W międzyczasie białe opanowały strategiczne kolumny, skoczkiem zajęły świetną placówkę i wymieniają najaktywniejszą figurę przeciwnika. Problem tkwi w tym, że nie jest do końca jasne, jak dalej wzmacniać pozycję. Białe chętnie by wtargnęły wieżami na 7 linie, ale zarówno pole c7 jak i d7 są kontrolowane przez wrogie bierki. Ding decyduje się na opanowanie 'katalońskeigo’ pola c5 aby wzmocnić pozycję. Co ciekawe Carlsen postąpił w tej rudzie w walce z drugim Azerem Mamedyarovem i przełamał Azerski mur.
Wszystkie białe figury kontrolują pole c5, akcja zaczepna na skrzydle królewskim w celu rozciągnięcia frontu też została rozpoczęta i wymieniają się hetmany. Teraz tylko odbić królem, podciągnąć piony i szykować przełom. Czy na pewno? Okazuje się, że odbicie królem jest problematyczne gdyż czarny skoczek zmierza na f5 przez pole e7. Chińczyk decyduje się na odbicie pionem! W ten sposób ma w zapasie posunięcie g4 by odebrać pole f5 dla skoczka, załamuje symetrie ustawienia pionów i daje sobie szansę na utworzenie wolnego piona h.
Jak przeciwnik dobrze gra to nawet najlepsze plany nie pomogą. Mur postawiony przez chłopca z Baku (kiedyś tak nazywano Radjabova teraz z racji jego wieku się nie stosuje tego terminu) zdaje egzamin i nie daje się przebić Chińczykowi. Dodatkowo teraz następuje 44. … f6, które nie dość, że redukuje materiał to przywraca symetrię układu pionów (grozi fg a jak białe zbiją to grozi g5!). Panowie jeszcze przećwiczyli się przez 30 posunięć i Ding uznał, że głową muru nie przebije. W ten sposób Radjabov jest jedynym zawodnikiem, który wszystkie dotychczasowe 6 partii zremisował. Czy ten Azerski mur przetrwa do końca turnieju? Radjabov razem z Mamedyarovem zremisowali 11 partii i odnieśli tylko jedną porażkę.
Przebieg partii Ding – Radjabov
1. Nf3 d5 2. g3 f6 3. Bg2 e6 4. O-O Be7 5. d4 O-O 6. c4 dxc4 7. Qc2 a6 8. Qxc4 b5 9. Qc2 Bb7 10. Bd2 Be4 11. Qc1 Bb7 12. Rd1 Qc8 13. Ba5 c5 14. dxc5 Bxc5 15. Nbd2 Nbd7 16. Nb3 Ba7 17. Qf4 Nb6 18. Bxb6 Bxb6 19. Rac1 Qe8 20. Ne5 Bxg2 21. Kxg2 Rd8 22. Rxd8 Qxd8 23. Qf3 Qd6 24. Nd3 Nd5 25. Nbc5 a5 26. Ne4 Qb8 27. h4 h6 28. b3 b4 29. Rc4 Rd8 30. g4 Ne7 31. g5 Ng6 32. Qg3 Qxg3+ 33. fxg3 Ne7 34. g4 hxg5 35. Nxg5 Nd5 36. Kf3 Be3 37. Ne4 g6 38. Nf6+ Nxf6 39. Kxe3 Nd5+ 40. Kf3 Kg7 41. g5 Rh8 42. e3 Nb6 43. Rd4 Nd5 44. Ne5 f6 45. Nc4 fxg5 46. hxg5 Rf8+ 47. Kg4 Rf2 48. e4 Nc3 49. Rd7+ Rf7 50. Rxf7+ Kxf7 51. Nxa5 Nxa2 52. Kf4 Nc1 53. Ke3 e5 54. Kd2 Na2 55. Kd3 Ke6 56. Nb7 Nc3 57. Nd8+ Kd6 58. Nf7+ Ke6 59. Nd8+ Kd6 60. Nf7+ Ke6 61. Nh8 Nd1 62. Ke2 Nc3+ 63. Kd3 Nd1 64. Nxg6 Nf2+ 65. Ke3 Nh3 66. Nf8+ Ke7 67. Nh7 Kf7 68. Kf3 Kg6 69. Nf8+ Kf7 70. Nd7 nxg5+ 71. Ke3 Ke6 72. Nb6 Kd6 73. Nc4+ Ke6 74. Nb2 Kd6 75. Nc4+ 1/2-1/2
Vidit – Shankland
Dobrze grający do tej pory Vidit w swoim pojedynku z Shanklandem kontynuował sjestę z dnia poprzedniego. Odnieść można było wrażenie, że nie chciał za bardzo ryzykować w pojedynku z Amerykaninem plasującym się po 5 rundach w dolnej części tabeli. Shankland grając czarnymi też nie chciał ponosić ryzyka w pojedynku, może jeszcze nie doszedł do siebie po przegranej partii z Chińczykiem – Dingiem.
Ciekawa pozycja, a także kolejność posunięć. W szachach i w teorii debiutów funkcjonuje pojęcie transformacji debiutowych, które tutaj miało miejsce. Partia pozornie rozpoczęła się od obrony królewsko-indyjskiej a ostatnim posunięciem czarne przeszły do tak zwanego Neo-Grunfelda albo po prostu według numerów ECO D78 (no dobra D78 powstaje jak jeszcze pojawi się skoczek na f3 goniec na g7 i gracze wykonają roszady). Chciałbym zaznaczyć czytelnikom, rzadziej korzystającym z baz, że niektóre z nich mają przypisany do partii numer ECO, zależny od kolejności posunięć. Dlatego w niektórych bazach ta partia może być oznaczona przez E60 przypisane dla nieregularnych wstępnych odstępstw w Obronie Królewsko-Indyjskiej. Sprawdźcie sami jak to jest w bazach z których korzystacie. Następnie wybierzcie pozycję z kilku posunięć później, przeszukajcie bazę względem tej pozycji i zobaczcie numery ECO znalezionych partii. Jednak jest to temat na osobny artykuł a dywagacje jak jest poprawnie pozostawiam teoretykom i bardziej uczonym w sztuce szachowej.
W sytuacji z diagramu białe zazwyczaj (chociaż partii nie znalazłem wiele) odchodziły hetmanem na b3, zostawiając czarne przed dylematem czym odbić i czy proponować wymianę hetmanów (Hd5). Białe pozbawiły oponenta ostatniego problemu wycofując hetmana na d1. Złośliwi zadaliby pytanie, po co w takim razie hetman szedł na a4 skoro białe nie zbiły wcześniej pionem c na d5 (taka jest idea Ha4, aby na cd, czarne nie mogły odbić pionem, gdyż jest związany) ani nie przemanewrowały hetmana na przykład na a3 skąd kontrolowałby c5. Ja tego pytania nie zadam, ale cofanie hetmana na d1 jest pewnym brakiem konsekwencji. Oczywiście można doszukiwać się niuansów, że dzięki temu czarne miały ograniczone możliwości wyboru ustawienia figur i jak się wyeliminowało te ustawienia, których białe nie chciały to można wrócić (po szybkim biciu na d5 i odbiciu pionem c, czarne mogłyby ustawić skoczka na c6 zamiast b6). Tylko czy to jest tego warte?
A to już koniec partii. Panowie powtórzyli posunięcia grając Gg4-Gf5 oraz Hd3-Hd2. No ale czym byłby arcymistrzowski turniej bez arcymistrzowskich remisów. Gdyby czarnymi grał zawodnik z temperamentem naszego reprezentanta Jana-Krzysztofa Dudy, nie zdziwiłoby mnie w tej pozycji 14. … h5 z następnym Gh3. Miejmy nadzieje, że Panowie odpoczną i jutro pograją trochę dłużej.
Przebieg partii Vidit – Shankland
1. d4 Nf6 2. c4 g6 3. g3 c6 4. Bg2 d5 5. Qa4 Bg7 6. Nf3 O-O 7. O-O Nbd7 8. cxd5 Nb6 9. Qd1 cxd5 10. b3 Ne4 11. Bb2 Bf5 12. Nc3 Rc8 13. Rc1 Qd7 14. e3 Bg4 15. Qd3 Bf5 16. Qe2 Bg4 17. Qd3 Bf5 18. Qe2 Bg4 1/2-1/2
Van Foreest – Fedoseev
Pojedynek zawodników z dolnej części tabeli miał zdecydowanego faworyta – Rosjanina Fedoseeva. Raczej nikt się nie spodziewał tego co się wydarzy. Niespodzianka pojawiła się już w pierwszym posunięciu. Obrona Pirca nie jest zbyt częstym gościem w praktyce super arcymistrzów i po Rosjaninie można się było spodziewać obrony francuskiej, obrony Caro-Kann, obrony Sycylijskiej, czy nawet obrony Rosyjskiej jaką już pokazał w tym turnieju. Zrozumiałe jest, że Fedoseev chciał grać na wygraną, więc rosyjska odpadała. Na obronę Caro-Kann już Jorden pokazał, że będzie wymieniał i można przypuszczać, że tak samo postąpił by na tak zwanego francuza. Dodatkowo Rosjanin nie chciał też przypadkiem wpaść w przygotowanie debiutowe młodego Holendra w którymś z wariantów Obrony Sycylijskiej. Założenia dobre, ale nie można wszystkiego się bać i wielu przypadkach lepiej po prostu grać swoje niż przesadnie udziwniać.
W powstałej pozycji Vladimir podejmuje kolejną kontrowersyjną decyzję. Zamiast pryncypialnego Gg4 podejmującego walkę o pole d4 przez eliminację obrońcy – skoczka f3, gra 7. … d5. Posunięcie jest trochę naiwne, wiadomo, że białe nie zbiją tylko przepchną. Jedyną zaletą tego faktu jest to, że skoczek z f6 może się wtedy zadomowić na e4 i dostać wsparcie od pionka, który na f5 dzielnie będzie bronić mężnego czarnego przodownika ataku.
Jednak co ma na tą sytuację powiedzieć goniec na g7? W wyniku całej operacji staje się smutnym gońcem. Udał się on na największą diagonalę czyli autostradę sukcesu każdego gońca, wspieraną z drogi dojazdowej przez skoczka na c6. Razem tworzyli zgrany zespół skupiony na polu d4, nawet wstępnie rekrutowali kolejnych członków i goniec c8 zgodził się na dokonanie heroicznego czynu likwidacji skoczka, który bronił pola d4. Jednak zgodnie z japońskim powiedzeniem, że gwóźdź który wystaje należy wbić jednogłośną decyzją managmentu, pozwolenie na operacje zostało cofnięte. W rezultacie goniec c8 będzie patrzył na własne pionki a goniec g7 na łańcuch pionów przeciwnika, o który może się tylko rozbić. Ich skaczący kolega z c6, chociaż czuje się dużo lepiej w zamkniętym centrum nie ma za bardzo co robić, bo gdzie ma pójść? Na c4 przez a5, na d7 przez b8 i wspierać c5, a może na wędrówkę życia Sc6-e7-g8-h6-g4? Również stał się bezrobotny. W efekcie całej operacji tylko skoczek z f6 będzie miał chwilę chwały a później zginie marnie.
Podsumowując w szachach jak w życiu, czasem silne upieranie się przy jednej rzeczy / jednostce / kanale tylko dla kliku minut chwały powoduje długofalowe negatywne i ograniczające konsekwencje w pozostałych aspektach. Czasami trzeba usiąść i zastanowić się co będzie za kilka posunięć / lat i obrać sposób działania razem. Nam szachistom w końcu powinno przyświecać motto GENS UNA SUMUS!
Jorden widząc smutne gońce przeciwnika, zlitował się nad nimi i zamiast planować ograniczające b4, na przykład przez He1 by bronić skoczka c3, daje czarnym figurom życiodajną przestrzeń. Posunięcie 12. Sg5 pozwala czarnym na przeprowadzenie drobnej kombinacji. Mianowicie należy zagrać 12. … Sg5 13. fg Se5! 14. de d4! otwierając drogę dla obu gońców. Fedoseev jednak ideę ma podobną jednak realizuje ją mniej dokładnie, poprzez 13. … f4.
Czarne za cenę pionka trochę odetchnęły a ich gońce ożyły. Do tego pionek białych na e5 nie ma wsparcia kolegów i może być celem ataku. W swoim ostatnim posunięciu białe jeszcze bardziej ułatwiły życie czarnym dając możliwość d4! Czarne jednak z niej nie skorzystały i łapczywie zbiły bezwartościowego piona g5, pozwalając białemu hetmanowi wejść na 7 linie.
Po serii niedokładnych posunięć czarne przejęły mimo wszystko inicjatywę. W powyższej pozycji pion na d4 pełni dwie ważne funkcje. Po pierwsze kontroluje pola w obozie białych i grozi marszem do pola przemiany. Po drugie dzieli obóz białych na dwie części i masą przesłania hetmanowi drogę na skrzydło królewskie. Ruchem 32. … d3 czarne dają możliwość Hg4 z atakiem na słabości pionkowe przeciwnika.
Jak widać na diagramie biały hetman zrobił spustoszenie w obozie czarnych i usadowił się w centrum. W międzyczasie pionek e5, dostał bilet na autostradę do e8 i już brakuje mu tylko jeden kroczek do awansu. Powstała pozycja jest wygrana dla białych, gdyż pion d2 za chwilę padnie, a nawet jak się tylko wymieni za piona e7 to otwarta pozycja czarnego króla przesądzi o wyniku partii. Partia po jeszcze paru niedokładnościach i błędach skończyła się zwycięstwem Jordena Van Foreesta. Była to pełna niedokładności i bardzo podejrzanych posunięć, ale pouczająca partia. Zachęcam do samodzielnej analizy.
Jorden Van Foreest opowiada o swojej wygranej partii z Fedoseevem
Przebieg partii Van Foreest – Fedoseev
1. e4 d6 2. d4 Nf6 3. Nc3 g6 4. f4 Bg7 5. a3 Nc6 6. Nf3 O-O 7. Be2 d5 8. e5 Ne4 9. Bd3 f5 10. O-O e6 11. Be3 b6 12. Ng5 Nxg5 13. fxg5 f4 14. Rxf4 Rxf4 15. Bxf4 Nxd4 16. Bxg6 hxg6 17. Qxd4 Ba6 18. Qa4 Bb7 19. Bg3 Qxg5 20. Qd7 Qg4 21. Nb5 Rf8 22. Nxc7 Bc8 23. Qe7 Qf5 24. Qd6 Bh6 25. h3 Be3+ 26. Kh2 Bc5 27. Qc6 Qxc2 28. Qb5 Be7 29. Na6 d4 30. Nb4 Bxb4 31. Qxb4 Bb7 32. Rg1 d3 33. Qg4 d2 34. Qxe6+ Kg7 35. Qd7+ Rf7 36. Qd4 Kg8 37. e6 Rf8 38. e7 Re8 39. Rd1 Qc6 40. Rxd2 Rxe7 41. Qg4 Qe4 42. Qg5 Rd7 43. Rf2 Rf7 44. Qd8+ Kg7 45. Bf4 Qd5 46. Qb8 1-0
Podsumowanie 6. rundy Tata Steel Masters 2019
W telegraficznym skrócie:
- mamy 4 liderów: Nepomniachtchi, Carlsen, Ding, Giri z dorobkiem 4 punktów na 6 dotychczasowych partii
- Radjabov wciąż niepokonany
- Carlsen przełamał Azerski mur i odniósł drugie zwycięstwo w turnieju wygrywając z Mamedyarovem
- Zawodnicy z Azerbejdżanu mają na koncie jedną porażkę i 11 remisów
- zaskakuje Jorden wygrywając swoją partię przy sporej pomocy swojego przeciwnika
- jest to kolejna runda, w której wygrywa dwóch Holendrów
- pojawiły się w partiach aż dwa tramwaje, które się wykoleiły
- Vidit, Shankland, Anand i Nepo przedłużyli sobie sjestę
Kojarzenie 7. rundy Tata Steel Masters 2019
| NR | Białe | Czarne |
| 1 | Fedoseev, Vladimir | Carlsen, Magnus |
| 2 | Shankland, Samuel | Van Foreest, Jorden |
| 3 | Radjabov, Teimour | Vidit, Santosh Gujrathi |
| 4 | Giri, Anish | Ding, Liren |
| 5 | Nepomniachtchi, Ian | Duda, Jan-Krzysztof |
| 6 | Kramnik, Vladimir | Anand, Viswanathan |
| 7 | Mamedyarov, Shakhriyar | Rapport, Richard |
Pod koniec dzisiejszej relacji chciałbym wszystkim podziękować, za odzew pozostawiony po relacjach z poprzednich rund Tata Steel Masters 2019. Wypracowanym już zwyczajem chciałem też dzisiaj o coś poprosić. Misją infoszach.pl jest propagowanie szachów w internecie i docieranie do jak najszerszego grona miłośników królewskiej gry a także zarażanie szachową pasją ludzi jeszcze nie grających. W tym celu staramy się uczynić szachy bardziej medialne, jak nam wychodzi oceńcie sami. Ponieważ dzisiejszy internet zawiera bardzo wiele informacji i źródeł, dotarcie do ciekawych artykułów i źródeł informacji może być dla niektórych utrudnione. Dlatego proszę, udostępniacie informacje o naszych relacjach (na przykład na facebooku) oraz reagujcie pod naszymi postami. W ten sposób nie tylko spowodujecie, że będzie nam miło, ale pomożecie w misji jaką realizuje infoszach.pl.
Dla zwolenników bardziej standardowych mediów pod artykułem można zostawić komentarz, każda opinia czy też reakcja będzie pomocna. Puentując pokażmy reszcie nieszachowego świata, że motto Gens una sumus (jesteśmy jedną rodziną) jest żywe w naszych sercach i umysłach.
Wracając do turnieju, siódma runda już 19.01.2019 o godzinie 13:30 zapraszamy do śledzenia na żywo i na infoszach.pl.
Bądź pierwszy, który skomentuje ten wpis