Zaczęło się. Historyczny tytuł mistrza świata w szachach, pula 2 miliony euro (60% dla zwycięzcy, 55% w przypadku dogrywek) oraz przepiękny puchar stawką prestiżowego meczu o szachową koronę rozgrywanego w Dubaju. Tytułu broni Magnus Carlsen z Norwegii (mistrz świata nieprzerwanie od 2013 roku), a pretendentem jest zwycięzca turnieju kandydatów Ian Nepomniachtchi z Rosji.
Napięty harmonogram
Tegoroczny mecz o mistrzostwo świata w szachach ma bardziej napięty harmonogram niż poprzednie mecze (podsumowania Carlsen-Caruana oraz Carlsen-Karjakin znajdziecie na naszej stronie). 14 rund zamiast 12 i mniej dni wolnych. Tempo gry wynosi 120 min. na 40 posunięć, dodatkowo 60 min. na kolejne 20 oraz 15 min. na dokończenie. Inkrement w postaci 30 sekund będzie dopiero od 61 posunięcia. Mecz zakończy się jeśli jeden z zawodników zdobędzie więcej niż 7 pkt. W przypadku remisu 7-7 przewidziane są dogrywki tempem szachów szybkich i ew. błyskawicznych.
Runda pierwsza
W pierwszej rundzie rozegrano partię hiszpańską. Do 8 posunięcia białych powtórzono wariant z partii Karjakin-Carlsen z czwartej oraz szóstej rundy meczu o Mistrzostwo Świata w 2016 roku. Choć wariant ten jest raczej dobry dla czarnych, to Magnus postanowił jako pierwszy zejść z utartych ścieżek i zamiast 8…Gb7 zagrał rzadkie 8…Sa5. Wiązało się to z poświęceniem piona za parę gońców i aktywność. Wydaje mi się, że wariant ten nie jest jednak pełnowartościowy i Magnus nie będzie go powtarzać. Obie strony grały niezwykle dokładnie, ale białe uzyskały małą przewagę.
Po 20 posunięciach kiedy pozycja białych wyglądała na bardzo obiecującą Nepomniachtchi strasznie się pogubił. Powstała końcówka, w której białe nie tylko nie miały przewagi, ale pomimo obiektywnej równowagi, to właśnie białe musiały być bardziej uważne. Choć końcówka była jeszcze dość złożona, to Nepo znalazł drogę aby oddać piona i skonsolidować się. Finalnie już bez większych przygód zawodnicy dotarli do pozycji, w której zaczęli powtarzać posunięcia i podpisano remis.
Dzisiejsza partia stała na dobrym poziomie, ale nie było fajerwerków. Mecz jednak trzeba oceniać całościowo i w każdej partii zawodnicy odkrywają swoje karty. Teraz wiemy jak świetnie debiutowo przygotowany jest Rosjanin skoro gra bardzo dokładnie w dość rzadkim wariancie. Wiemy też, że Magnus nie boi się blefować wariantami gdzie może dostać obiektywnie trochę gorszą pozycję, bo wierzy, że ma lepszą technikę w takich właśnie pozycjach.
Zapis partii ze szczegółową analizą
Po każdej rundzie planujemy publikować artykuł wraz ze szczegółową analizą naszych ekspertów.
Nepomniachtchi, Ian
Carlsen, Magnus
Mecz o Mistrzostwo Świata1
November 26, 2021 – Dubaj
Komentator: IM Piotr Nguyen
1.e4Brak niespodzianki. Ianowi zdarza się zagrać także 1.c4, 1.d4 czy 1.Sf3, ale w około 75% partii wybiera 1.e4.1…e5W poprzednim meczu Carlsen-Caruana widzieliśmy Obronę Sycylijską, ale oczywiście 1…e5 jest również bardzo często grane przez Magnusa.2.Sf3Sc63.Gb5Partia hiszpańska. Ian grywa także inne systemy, ale najczęściej wybiera właśnie partię hiszpańską.3…a63…Sf6byłoby zaproszeniem do wariantu berlińskiego, który podejrzewam może być jeszcze użyty w tym meczu.4.Ga4Sf65.O-OGe76.We16.d3jest w ostatnich latach dość popularne i Ian grywa również ten wariant.6…b57.Gb3O-OZawodnicy podążają do tego momentu główną ścieżką grywaną w dziesiątkach tysięcy partii.8.h3Tak zwany anty-Marshall. Użyteczne wyczekujące posunięcie zapobiegające potencjalnemu …Gg4. Białe nie zdradzają jeszcze czy będą grać przez c3 i d4, czy może zechcą wyprowadzić skoczka na c3. Ian zagrał w życiu tak tylko raz i to w 2006 roku.Popularniejsze jest8.c3ale po8…d5mamy Gambit Marshalla, który przeanalizowany jest bardzo głęboko i prawdopodobnie białe nie mają tam przewagi. Ian nigdy nie dopuszczał do tego wariantu.Warto także wspomnieć o8.d4lub 8.a4, które były grane przez Iana.8…Sa5Bardzo konkretne posunięcie, które Magnus zagrał bardzo szybko pokazując przeciwnikowi jak dobrze jest przygotowany. Jest to rzadki ruch. Idea jest prosta, czarne chcą wymienić silnego gońca białych, ale co z pionkiem na e5?Według teorii najlepszym posunięciem jest8…Gb7Tak grał m.in. Carlsen w 4 i 6 partii meczu o mistrzostwo świata z Karjakinem w 2016 roku. Choć obie partie zakończyły się remisem i raczej nie ma powodów aby stwierdzać, że znaleziono nowinkę, która podważy wartość ruchu 8…Gb7, to możemy zauważyć, że mistrz świata chce unikać przygotowania przeciwnika i sam chce go zaskakiwać.9.Sxe5Białe akceptują gambit. W przeciwnym wypadku nie byłoby żadnych szans na przewagę debiutową.9…Sxb310.axb3Gb711.d3d5Magnus gra w duchu Gambitu Marshalla. Tymczasowo za poświęconego centralnego piona czarne mają parę gońców, ale przede wszystkim przewagę w rozwoju. Taki typ przewagi może bardzo szybko wyparować, a wówczas pion więcej u białych zadecydowałby o wyniku partii. Należy zatem jak najszybciej otwierać pozycję i wykorzystać aktywność figur aby stworzyć realne groźby.12.exd5Białe nie były w stanie utrzymać punktu e4, więc bicie jest wymuszone co jeszcze przyspiesza rozwój czarnych.12…Hxd5Grozi mat w 1!13.Hf313.Sf3byłoby pasywniejsze13…Wfe8=13…Gd614.Kf1!Ciekawy ruch, który Ian zagrał bardzo szybko co oznacza, że choć niekoniecznie spodziewał się rzadkiego ruchu 8…Sa5, to mimo to analizował tę pozycję w zaciszu domowym. Białe nie widzą powodu aby spieszyć się z wymianą na d5. Spodziewając się końcówki poprawiają pozycję króla, który jest bliżej centrum i co ważniejsze – broni wieży na e1 co możemy zobaczyć w wariancie 14.Sc3.14.Sc3?Hxe5!i dlatego, że niebroniona jest wieża na e1 białe forsownie tracą materiał.15.Wxe515.Hxb7Hxe1#15…Gxf3−+Czarne mają figurę więcej.14.Hxd5Sxd5było możliwe, ale przyspiesza trochę rozwój czarnych. Tak grano w trzech partiach i choć białe wygrały wszystkie partie, to obiektywnie pozycja czarnych jest OK. Ruch 14.Kf1 jest nowinką jeśli chodzi o partie ludzkie, ale grano tak w partiach korespondencyjnych.14…Wfb8!Szalenie głęboka profilaktyka. O co tutaj chodzi? Aby zrozumieć takie posunięcie zobaczmy co by się stało gdyby czarne zagrały jakiś mało ważny ruch.14…h6?15.Sc3Hxe515…Hxf316.Sxf3±i czarne nie mają rekompensaty za piona. Warto porównać ustawienie skoczka czarnych względem tego co nastąpiło w partii.16.Hxb7Teraz okazałoby się, że tak jak białe potrzebowały obronić wieży e1 ruchem Kf1 tak czarne potrzebują obronić gońca na b7 ruchem tajemniczym 14…Wfb8.16…Hh217.Hf3i choć przez moment wydawać się może jeszcze, że czarne mają jakąś inicjatywę, to tak naprawdę białe łatwo się wybronią i zostaną z pionem więcej. Dodatkowe słabości (po stracie gońca z b7 to białe kontrolują pięknie długą przekątną) i pseudoaktywny hetman na h2 sprawiają, że obiektywnie pozycja czarnych jest przegrana.17…Wfe818.Ge3+−15.Hxd5Po pierwszym namyśle (7min) Ian decyduje się na wymianę hetmanów. Tak naprawdę jest to jedyne logiczne posunięcie z uwagi na groźbę …Hxe5.15.Sc3?Hxe5−+wieża na e1 jest broniona, ale goniec na b7 też!15…Sxd5Mimo iż mamy końcówkę, to przez to, że to białe zbiły na d5, a nie czarne zbiły na f3, to widzimy aktywnego skoczka na centralnym polu skąd może skoczyć na b4 atakując dość newralgiczny punkt c2. Czarne mają bardzo dużo aktywności, ale czy w pełni równoważy to poświęconego piona? W mojej ocenie białe uzyskały malutką przewagę. Magnus decydując się na taką pozycję ma być może inne zdanie lub po prostu wierzy, że nawet jeśli białe stoją trochę lepiej to jest to pozycja której nie powinien przegrywać.16.Gd2Nepo rozwija powoli skrzydło hetmańskie i na ten moment pokrywa pole b4.16.Sc3?Sb417.We2We8−+dobrze ilustruje jak zabójcza może być inicjatywa czarnych jeśli białe nie są ostrożne.16…c517.Sf3Skoczek na e5 był niby aktywny, ale tak naprawdę nie atakował niczego, nie stwarzał żadnych taktycznych gróźb. Ponadto wymagał stałej opieki wieży na e1 dlatego po 16 minutach namysłu Nepo decyduje wycofać skoczka na ten moment.17.Sc3Sb418.Wac1Wd819.Sf3grano w partiach korespondencyjnych.17…Wd8Choć czarne mają mnóstwo rekompensaty, to nie jest łatwo znaleźć plan. Magnus myślał tutaj ponad 20 minut i wygląda na to, że po prostu postanowił lekko poprawić pozycję wieży.18.Sc318.Ga5!?byłoby prawdopodobnie trochę irytujące.18…Sb419.Wec1Obrona piona c2 jest konieczna. Trudno jednak stwierdzić, którą wieżę przypisać do tego zadania. Według moich baz ruchu 19.Wec1 jeszcze nikt wcześniej nie próbował.19.Wac1transponowałoby do pozycji z 7 partii korespondencyjnych. Białe zdobyły 64% co możemy interpretować, że o ile pozycja czarnych jest bardzo solidna, to jednak białe grają na wygraną. Nawet obrona na poziomie komputerowym nie gwarantuje przetrwania.19…Wac820.Se2Sc6Raczej nie groziło Gxb4, ale Magnus zdecydował wycofać skoczka. Według komputera pozycja czarnych jest nieprzyjemna. Para gońców i nadal większa aktywność musi dawać sporo rekompensaty za piona, ale brak konkretów sprawia, że jednak w perspektywie białe mogą się lepiej skonsolidować i ten dodatkowy pionek zadecyduje.20…Ge7było prawdopodobnie najlepsze.21.Ge3Trudno rozgryźć mi tutaj co planował tutaj pretendent. Goniec jest może odrobinę aktywniejszy na e3 niż d2, ale czy pozycja nie wymagała konkretniejszych decyzji? Być może Nepo zagrał tutaj zbyt szybko (spędził jedynie 2 minuty na namysł).21.Gf4⩲z propozycją wymiany (wówczas czarne nie będą miały pary gońców) byłoby niezłym ruchem. Wygląda na to, że białe mają po prostu małą ale stabilną przewagę.21…Gf821…Gxf4?!22.Sxf4±Czarne tracą atuty, a pion przewagi to pion przewagi.22.Wd1Se723.d4Jak widać, kiedy białe łapią aktywność figur mają mozliwość otwierania pozycji.23…Sf524.c3⩲Pozycja jest oceniana na 0.61 przewagi dla białych według superkomputera Sesse.21…Se7Prosty ruch. Magnus otwiera długą przekątną dzięki czemu …Gxf3 jest możliwe, a także skoczek z e7 może skoczyć na d5 lub f5 z atakiem na gońca.22.Gf4?!Trudno zrozumieć czemu Ian zagrał gońcem na f4 na raty. Co do zasady wymiana gońców jak wspomniałem ma sens, ale czy warto pozwalać czarnym zbić przy okazji na f3? Mam wrażenie, że Nepo stracił tutaj wątek, zagrał 21.Ge3 za szybko, a nad 22.Gf4 myślał ponad 16 minut co raczej pokazuje, że nie był to jego plan od początku.Trudno wskazać tutaj dobrą drogę, ale być może22.Sc3z planem Se4 pozwalał utrzymać malutką przewagę.22…Sf522…Gxf3?23.gxf3Wc624.Se4±byłoby bardzo dobre dla białych. W odróżnieniu od kontynuacji w partii brak białopolaka przy obecności czarnopolaków sprawia, że figury czarnych się trochę plączą i pion z a6 może być realną słabością (np. po Wa2 i Wca1).23.Se4Ge7Silnik wskazuje na malutką przewagę białych, która może oczywiscie łatwo wyparować. Faktem jest jednak, że to czarne walczą o wyrównanie.22…Gxf323.gxf3Gxf424.Sxf4Wc6Po zbiciu na f3 pion na a6 został bez obrony, ale to niewielki problem. Wieża na 6 linii nie tylko pilnuje piona a6, ale bardzo wygodnie może przechodzić np. na f6 czy h6 atakując słabości w obozie białych.25.We1Sf5Figury czarnych łapią harmonię. Zauważmy, że skoczek czarnych stojąc naprzeciw izolowanych pionów białych jest nie do ruszenia. Białe pomimo piona przewagi mają tak naprawdę dwie pary zdublowanych pionów i ogólnie nie ma szans na wytworzenie wolniaka. Pozycja jest równa, ale jeśli miałbym wybierać, to wolałbym grać czarnymi. Wygląda na to, że 22.Gf4 było totalnie nietrafione.26.c3zapobiegając potencjalnemu …Sd4. Osłabia się jednak teraz pion d3.26…Sh427.We3Kf8Czarne podciągają króla do centrum w końcówce, ale teraz Nepo znajduje ciekawy manewr aby troszeczkę uwolnić energię figur.Zdaniem komputera dokładniejsze było27…g6aby po ewentualnym powrocie …Sf5 z atakiem na wieżę na e3 po ruchu We5 skoczek był już broniony. Pozycja białych byłaby bardzo nieprzyjemna.28.Sg2Sf529.We5Ruch z tempem pozwalający białym przestawić pozycje swoich figur.29…g630.Se130.Ke2było być może odrobinę lepsze.30…Sg7Mimo iż na szachownicy mamy już nie tak dużo materiału, a ocena komputera zwiastuje remis, to tak naprawdę pozycja jest cały czas dość złożona i wymaga dokładnej gry z obu stron. Białe choć mają kiepską strukturę pionową i niezbyt mogą wypracować wolniaka, to mają jednak piona więcej. Czarne natomiast mają bardzo harmonijne ustawienie i mogą potencjalnie przechwycić inicjatywę.31.We431.f4było być może najlepsze. Teraz po31…Se632.f5Sf433.fxg6hxg634.We3choć czarne utrzymują pełną rekompensatę za piona, to białe pozbyły się zdublowanego piona i raczej nie są w niebezpieczeństwie. Bardzo możliwe, że czarne odbiją piona na d3 i po wymianach byłby remis.34…Wd535.Wf3g536.Sg2Wxd337.Wxd3Sxd338.Ke2c439.bxc4bxc440.b4=31…f5Inicjatywa czarnych się rozwija.32.We3Se633.Sg2b4Figury białych strasznie się plączą, ale aby przebić się do obozu białych czarne potrzebują otworzyć pozycję.34.Ke2!Interesująca i prawdopodobnie bardzo dobra decyzja Iana, który planuje oddać piona ale w międzyczasie zaktywizuje króla. Z pewnością nie była to prosta decyzja.34…Wb835.Kd2bxc3+36.bxc3Wxb3Czarnym udaje się wyrównać materiał i zachować bardzo dobrze ustawione figury, ale… w procesie otworzenia skrzydła hetmańskiego piony c5 oraz a6 stały się izolowane. Pozycja czarnych jest przyjemniejsza, ale to za mało aby mówić o przewadze.37.Kc2Król białych będzie pilnować pól na linii b.37…Wb738.h4Kf7Magnus poprawia pozycję króla, ale być może warto było najpierw zdwoić się na linii b.38…Wcb639.Kc1!Jest niemała szansa, że Nepo zagrałby39.Wa2po czym39…a540.We1a441.Se3Wa6⩱pozwala czarnym na całkiem niebezpieczną inicjatywę.39…Kf740.We2i choć nadal nie widać jak można się przebić, to jest to minimalnie lepsza wersja dla czarnych niż w partii.39.Wee1Kf639…Wcb640.Wa2=i jeśli teraz40…a5to41.Se3i z następnym Sc4 białe zdążają pokryć wszelkie pola, a pionek w odróżnieniu od wariantu 38…Wcb6 może okazać się bardziej słabością niż siłą.40.Se3Przez ostatnie ileś posunięć wydawało się, że Magnus może coś wykreować, ale Ian bardzo dobrze poprawił pozycję swoich figur i ze skoczkiem zmierzającym na c4 pozycja jest po prostu w pełni równa. Być może nawet teraz już wolałbym grać białymi.40…Wd741.Sc4Można było jeszcze popróbować41.Wa4z planem zainkasowania pionka a. Obiektywnie pozycja jest równa, ale myślę, że słabszy zawodnik mógłby bardzo łatwo przegrać kolorem czarnym.41…We742.Se5Wd643.Sc4Zawodnicy powtarzają posunięcia zmierzając do podziału punktu.43…Wc644.Se5Wd645.Sc4½–½
Analiza wideo
Po każdej rundzie zapraszamy także na naszego YouTube’a gdzie wrzucać będziemy podsumowania wideo. Dzisiejszą partię omówił mistrz FIDE Kosma Pacan-Milej.
Co dalej?
Kolejna runda już jutro o godzinie 13:30. Tym razem białymi zagra Magnus. Jakie są Wasze przewidywania? Jaki debiut zagrają zawodnicy i jaki będzie wynik?
Podstawowe informacje oraz wszystkie nasze artykuły z meczu o Mistrzostwo Świata w szachach zebrane są pod linkiem: https://infoszach.pl/ms2021/
Dziękuję. Będę czekał jutro na kolejną analizę.
Dzięki za analizę, mentalnym zwycięzcą 1. partii jest zdecydowanie Carlsen. Liczę na dalszą agresję z jego strony w następnych rundach