Duda – Carlsen 1:0! Obyśmy częściej widzieli taki wynik! Wielka sensacja i to, na co czekali kibice z Polski – Jan Krzysztof Duda zwyciężył po raz pierwszy w poważnej partii z aktualnym mistrzem świata Magnusem Carlsenem – niewątpliwie najsilniejszym szachistą globu.
W dobie pandemii szachy mają się świetnie dzięki licznym turniejom online! Niedawno zakończył się Memoriał Steinitza, a od wtorku śledzić można turniej Lindores Abbey, gdzie wśród najlepszych zawodników na świecie gra właśnie Jan Krzysztof Duda. W 7 rundzie numer 1 polskiej listy rankingowej zmierzył się z mistrzem świata. Mimo iż partia była rozgrywana przez internet tempem szybkim (15 minut + 10 sekundy na pos.), to jest to jednak historyczne zwycięstwo Polaka.
Przebieg i szczegółowa analiza partii Duda – Carlsen
Duda, Jan Krzysztof2774
Carlsen, Magnus2881
Lindores Abbey Rapid Challenge 20207
May 20, 2020
Komentator: Piotr Nguyen
Dużo mówi się o kiepskim przygotowaniu debiutowym Jana Krzysztofa Dudy. Niewątpliwie jak na zawodnika czołówki światowej ma trochę do nadrobienia w tej kwestii, natomiast nie można powiedzieć, ze nie ma ciekawych idei debiutowych, które mogą zaskoczyć nawet mistrza świata czego dowodem jest m.in. ta partia.1.c4Partia angielska to częsty wybór Janka. Pozwala ona na bardziej skomplikowaną gre, czasem też bardziej ryzykowną, jest tu mniej wymian, więcej manewrowania. Taki typ gry pasuje do bezkompromisowego stylu Polaka.1…e52.Sc3Sf63.Sf3Sc6Magnus gra pryncypialnie, mamy wariant czterech skoczków w partii angielskiej.4.e3Popularniejsze jest4.g3ale ruch zagrany w partii jest często widywany w ostatnim czasie.4…Gb45.Hc2Najpopularniejszy ruch. Biale nie pozwalaja na zdublowanie pionkow po …Gxc3, a takze hetman moze gdzies jeszcze wyskoczyc o czym sie zaraz przekonamy.5.Sd5od razu nie jest najlepsze z uwagi na5…e4i teraz raczej trzeba grac6.Sg1co nie wygląda za dobrze.5…O-OInnym ważnym wariantem jest5…Gxc36.Hxc3He77.d4Se48.Hd3exd49.Sxd4O-O10.Ge2Hb4+11.Kf1itd. jak grał już Janek z Fabiano Caruaną w słynnym zwycięskim meczu Polska – USA na 43 Olimpiadzie w Batumi w 2018 roku.6.Sd5Mowi się, że nie powinno się chodzić tą samą figurą dwa razy w debiucie. Czy polski arcymistrz o tym nie wie? Otóż jest to najlepsze posunięcie. Skoczek zajmuje świetne pole, a goniec czarnych wygląda teraz trochę głupio na b4.6…We86…Sxd5nie jest problemem, bo po7.cxd5Se78.Sxe5Sxd59.a3Ge710.d4biale mają przyjemniejszą grę dzięki lepszej kontroli centrum (więcej centralnych pionów).6…e4?!tutaj już nie przechodzi, bo7.Sxf6+Hxf68.Hxe4±i czarne nie maja rekompensaty za ważnego piona.7.Hf5Kolejna figura rusza się kolejny raz i to do tego hetman. Co z roszadą i rozwojem innych figur? Czy tak można w ogóle grać w szachy? „Zasady są po to, żeby je łamać” – tylko trzeba wiedzieć kiedy. Białe stwarzają bardzo konkretną groźbę zdublowania czarnych pionków po Sxf6, a także przygotowują prymitywne, ale jakże jadowite Gd3. Zauważmy, że pozycja jest zamknięta, biały król pozostał w centrum ale jest tam bardzo bezpieczny. Nie jest to też jakoś bardzo nowoczesne ustawienie, bo arcymistrzowie zaczęli to grać już w latach 70tych.7…d6Czarne pozwalają popsuć sobie strukturę.7…Sxd5wiąże się z poświęceniem piona.8.cxd5Se79.Hxe5Co prawda czarne mają pewną rekompensatę po9…c610.dxc6dxc6ale nie jest to takie jasne czy ta rekompensata jest wystarczająca. Czarne mają fantastyczny rozwój, ale struktura białych jest bardzo solidna, bez realnych słabości.8.Sxf6+gxf6Carlsen podejmuje rękawicę i zgadza się na komplikacje.Można także8…Hxf69.Hxf6gxf6Powstała końcówka jest bardzo solidna dla czarnych, ale długofalowo to białe mają bardziej mobilną strukturę i teraz na spokojnie nadgonią lekkie braki w rozwoju.10.a3Gc511.b311.b4!?11…a512.Gb2było grane w partii J.Timman – R.Wojtaszek, Wijk aan Zee 2014. Wydaje mi się, że przede wszystkim Carlsen podchodził do tej partii ambitnie i nie chciał grać jakiejś końcówki, gdzie czarne są bliskie równości, ale to białe dyktują warunki.9.Hh5Hetman musi ruszyć się ponownie, ale widać, że udało się wymusić pewne słabości w obozie czarnych.9…d5Czarne muszą otwierać pozycję żeby wykazać atuty przewagi w rozwoju.Ciekawe warianty powstają także po9…e410.a3exf311.gxf3!We5!Inaczej Wg1+ byłoby zbyt niebezpieczne.12.Wg1+Wg513.Wxg5+fxg514.Gd3i tutaj możemy się zatrzymać. Pozycja jest szalona i prawdopodobnie równa, ale może ktoś ma jakieś dalsze ciekawe pomysły. Dodam tylko, że grano już tak w szachach korespondencyjnych w 1999 roku.10.a310.Gd3jest chyba ciut lepsze, ale zostawiam to do analizy zainteresowanym tym systemem debiutowym.10…Gf811.Gd3Otwierając się na niesamowite komplikacje. Obaj zawodnicy cały czas grali dość szybko.Ciekawe jest też proste11.cxd5Hxd512.d3itd.11…e412.cxd5exd313.dxc6bxc6Po szeregu wymian dostaliśmy bardzo niestandardową pozycję choć znaną w teorii już od dawna (pierwszy raz wystąpiła w 1981 w partii korespondencyjnej). Czarne mają parę gońców ale trochę słabości pionowych. Silnik ocenia pozycję jako równą, w partiach korespondencyjnych czarne nie doświadczyły problemów, a komentator arcymistrz Jan Gustafsson na żywo wspominał, że ta pozycja była polecana w książce. Nie zapominajmy jednak, że kiedy grają ludzie, szachy są grą praktyczną. Powstała pozycja jest szalenie skomplikowana i obiektywna ocena pozycji nieznacznie przybliża mnie do zrozumienia co tu się tak naprawdę dzieje. Ósmy mistrz świata Michaił Tal znany i ceniony za swój kreatywny styl gry powiedział niegdyś – „Musisz wywieźć przeciwnika w głęboki ciemny las gdzie 2+2=5, a droga wiodąca do wyjścia jest przeznaczona tylko dla jednego”. To jest chyba najlepszy opis tej pozycji.14.b4Białe wypuszczają gońca na długą przekątną.14…a5Sensowne posunięcie, czarne chcą rozbić strukturę białych, ale był to pierwszy dłuższy namysł Norwega (ponad 3 minuty).15.Gb2We4?!Kolejny konkretny namysł Magnusa (niemalże 4 minuty), a wykonany ruch jest kiepski choć na pierwszy rzut oka zupełnie nie widać czemu. Wieża dobrze operuje na 4 linii, atakuje punkt b4, a także możliwe są ruchy typu …Gg4 czy …Wg4, ale w szachach, szczególnie na tym poziomie liczą się detale. Pokazuje to tylko to, że Jankowi udało się wywieźć Magnusa do głębokiego ciemnego lasu, o którym mawiał Tal. Dopiero po tym posunięciu w głębszy namysł wpadł Duda (również niemalże 4 minuty).Czasami nie ma co się spieszyć ze zdejmowaniem napięcia, ale tutaj prawidłowe było15…axb416.axb4Wxa1+17.Gxa1i dopiero teraz17…We4!18.Sd4Wg419.O-Oi zgodzono się na remis w partii korespondencyjnej R.Ballo – F.Bonoldi, LSS 2007. Czarne mogą teraz wymusić powtórzenie posunięć poprzez19…Wg520.Hh4Wg416.Sd4!Teraz wisi pionek na c6 i czarne maja nagle niespodziewane problemy z konsolidacją.16…Hd5?!Po kolejnych 4 minutach Magnusowi zostało już tylko kilka na zegarze i zdecydował się on na tak zwany skok ze spadochronem. Czarne szukają ratunku w znacznie gorszej końcówce, gdzie może uda się skorzystać z remisowej tendencji pozycji z różnobarwnymi gońcami. Obiektywnie jednak pogarsza to sytuację Magnusa, który pewnie wewnętrznie bił się z przeróżnymi myślami. Nie po to godził się przecież na taką szaloną pozycję kilka ruchów temu, żeby teraz cierpieć w końcówce bez perspektyw na zwycięstwo.16…Wg417.Sxc6!Hd617…Hd718.b5⩲P.Lanzani – F.Besozzi, ICCF 200818…Wxg219.h418.Sxa5wygląda dość prymitywnie. Białe zabrały po prostu dwa pionki i skoczek z a5 fajnie kontroluje pole b7 przez co czarne nie aktywizują się jeszcze po białych polach. Obiektywnie białe mają tylko małą przewagę. Pozycja jest bardzo dynamiczna i pionki nie są tu aż tak ważne, bo trudno nimi iść do przodu, a czarne mają jednak pewne atuty w postaci aktywności.18…Wb819.f4⩲16…axb417.Sxc6!wtrącone posunięcie17…Hd718.Sxb4⩲17.Hxd5cxd518.f3Darmowe przydatne posunięcie.18…We818…Wh419.Sb5!Najbardziej ambitne i najlepsze posunięcie. To bardzo ważne, że lider polskiej listy rankingowej nie boi się w ogóle komplikacji i nie boi się podejmować decyzji, które czasami niosą ze sobą też pewne ryzyko.Wielu silnych szachistów, w tym np. komentujący na żywo arcymistrz Peter Leko zdecydowałby się na ruch19.b5?gdzie białe mają bardzo stabilną przewagę i praktycznie niczym nie ryzykują, ale po dokładnym19…a4!czarne zagrają …Wb8 (groźba …c5), …Gd7 (z atakiem na b5), …Gc5 (z możliwością bicia kiedyś na d4) z ogromnymi szansami na wyrównanie.19…We720.Gxf6Wd721.Kf2Białe po prostu zdobyły pionka, ale teraz czarne się lekko ożywiają i ważne jest teraz utrzymać wszystko pod kontrolą.21…Ga6?!Znacznie lepsze było komputerowe21…c622.Sc3Wa6!z ideą …c5 (wisi Gf6) oraz dzięki temu, że wieża jest broniona grozi też …axb4.23.bxa5c524.Ge5±Białe mają dużą przewagę, ale przynajmniej czarne dostały trochę aktywności i białe muszą być bardziej ostrożne, co ma szczególne znaczenie w sytuacji, gdzie zawodnicy nie mają wiele czasu do namysłu.22.Sd4Gc4Czarne poprawiły gońca, ale tak naprawdę są bardzo ściśnięte. Ich pozycja jest teraz bez perspektyw i obiektywnie powinna być przegrana.Warto dodać, że nie za bardzo można brać pionka z b4. Po22…axb423.axb4Gxb424.Whb1Gf825.Sf5+−czarne są strasznie powiązane i praktycznie nie mogą się ruszać. Pozycja jest przegrana.23.Whb1?!Trochę zbyt automatyczne. Pionek na b4 cały czas nie wisiał.23.Sf5!Poprawia skoczka i robi miejsce dla gońca np. na c3, a piona z b4 brać nie można, bo23…axb423…Wa624.Gc3+−24.axb4Wxa1?25.Wxa1Gxb4?26.Wa8+Gf827.Sh6#23…Wa624.Ge5?!Kolejna niedokładność, po której przewaga Janka topnieje.24.Gh4!nie pozwala czarnym na zdobycie piona z b4 i utrzymuje bardzo dużą przewagę.24…a424…axb425.axb4Wxa1?!26.Wxa1Gxb427.Sc6Gf828.Wa8Kg729.g4+−czarne są straszliwie powiązane i nie powinny przetrwać.25.g4±24…f6Teraz Magnus z pewnością trochę odżył. Czarne odbijają trochę przestrzeni.25.b5!?Praktyczna decyzja aby uniknąć wymian.25.Gf4axb426.axb4Wxa127.Wxa1Gxb4Teraz czarne wyrównałyby materialnie i chociaż białe nadal utrzymują przewagę (lepsze figury i struktura), to czarne są na dobrej drodze do przetrwania.25…Wb625…Gxb5?26.Gxc7!Gc426…Wxc7?!27.Wxb5+−27.Gf4+−nie jest na korzyść czarnych, które wymieniły piona c za potencjalną słabość z b5.26.Gf4a4Ważne posunięcie. Teraz białe piony na skrzydle hetmańskim są rozłączone i oba są pod naciskiem gońców czarnych.27.g4Gc528.h4Przyszła pora na wykorzystanie atutów na skrzydle królewskim, gdzie białe mają całą masę pionków.28…Kf729.Kg3Gxd4Magnus forsuje wydarzenia. Odbija pionka i liczy na remis w pozycji z różnobarwnymi gońcami. Jest to właściwa koncepcja choć może można było się z tym wstrzymać i cierpliwie stać w miejscu, ale wiadomo – łatwo się mówi z komputerem w domu.30.exd4Gxb5Paradoksalnie wymiana wież nie jest lepsza30…Wxb5?!31.Wxb5Gxb532.g5±i choć czarne chcą teoretycznie dążyć do wymian to została jeszcze jedna para wież i jest tu bardzo trudno zniwelować inicjatywę białych. Gdyby zostały tylko gońce, to czarne mogłyby ustawić blokadę po białych polach.31.Wb4!?Sprytne posunięcie. Inaczej czarne zagrałyby …Gc4, a teraz spadłby pion z a4.31.g5oczywiście również było silne.31…We7?Fatalny błąd kiedy już się wydawało, że mistrz świata uciekł spod noża i powinien ustać.Potrzebne było profilaktyczne31…c6ze wsparciem gońca i teraz czarna wieża może wrócić do gry.32.g5We733.Kg4±Białe cały czas mają sporą przewagę. Może okazać się za mało, czarne pokrywają punkty wtargnięca białych wież, ale i tak czarne będą musiały się jeszcze wykazywać w tej końcówce.32.Wab1Czarne forsownie tracą piona co przeważa o wyniku partii.32…Gc432…c633.Wxa4+−nie jest lepsze.33.Wxb6cxb634.Wxb6Pozycja mistrza świata jest totalnie rozbita. Oprócz piona mniej są też gorsze figury, a w szczególności goniec jest odcięty od drugiej połowy szachownicy. Duda realizuje teraz swoją przewagę bardzo precyzyjnie.34…Gb335.Gd6Wd735…We236.Wb7+Kg836…Ke637.Gb4z siatką matową.37.Gf4Białe zdobyły siódmą linię, a aktywność czarnych do niczego nie doprowadziła.36.f4Naturalnie, trzeba wykorzystać przewagę piona na skrzydle, a przy tym nie dawać przeciwnikowi nawet cienia kontry.36…f5Magnus próbuje ustawić blokadę na białych polach, ale jest tu raczej zbyt wiele słabości aby ta strategia pozwoliła na przetrwanie.Stanie w miejscu nic nie daje, białe mają zbyt prosty plan na wyrobienie wolnego piona36…Kg737.f5h638.Kf4Gd139.g5+−37.g537.gxf5?!byłoby raczej kiepskie. Czarne odbiją piona37…Kf638.Ge5+Kxf539.Wf6+Ke4i być może białe nadal mają pozycję blisko wygranej, ale nie widać niczego konkretnego, a czarne zupełnie niepotrzebnie uzyskały jakąś aktywność.37…Gd138.Gc538.Ge5!było znacznie silniejsze.38…Kg839.Wh6Gc240.h5itd. np.40…Gd141.g6Gc242.Kh4Gd143.Kg5+−38…Kg739.Kf2Wydaje się niepotrzebne, ale w szachach szybkich ruchy trzeba wykonywać szybko. W takiej pozycji nie ma powodu aby znaleźć od razu drogę do zwycięstwa. Warto skorzystać z komfortu i zrobić sobie kilka posunięć dookoła aby uśpić przeciwnika, pozwolić mu zrobić coś głupiego i nabić sobie parę dodatkowych sekund (za każde posunięcie zawodnik dostaje 2 sekundy).39…Wd8Po39…Kg8i Janek musiałby prędzej czy później odnaleźć wygrywający plan40.Gd6Kf741.Ge5Kg842.Wh6+−40.Wb7+Kg641.We7Wb8?!Magnus ewidentnie stracił cierpliwość.41…Gg4Można było jeszcze popróbować pograć cierpliwie i pozwolić Jankowi znaleźć wygrywający plan lub gdzieś się pomylić. Obiektywnie białe mają wygraną, ale z sekundami na zegarze nie jest to aż takie proste.42.We6+Kh5?!Agonię przedłużało42…Kg743.We5ze zdobyciem piona. Czarne cały czas nie mają nawet cienia kontry.43…Wd844.Wxf5+−43.Kg3I nie ma sensownej obrony przed następnym Wh6 z matem.1–0
Oficjalna strona turnieju: https://explore.chess24.com/tour/
Artykuły w polskich mediach:
- onet.pl „Jan-Krzysztof Duda pokonał mistrza świata”
- wp.pl „Szachy. Sensacyjne zwycięstwo Polaka! Pokonał aktualnego mistrza świata”
- sport TVP „Jan-Krzysztof Duda pokonał Magnusa Carlsena w szachach”
- natemat.pl „Sensacja! Młody Polak pokonał w pojedynku najlepszego szachistę na świecie”
- interia.pl „MAGNUS CARLSEN INVITATIONAL W SZACHACH. DUDA POKONAŁ MISTRZA ŚWIATA”
- sport.pl „Magnus Carlsen to nie jest człowiek, tylko maszyna. A 22-letni Duda go zmiażdżył”
- meczyki.pl „Wielki sukces polskiego szachisty. Pokonał mistrza świata”
…a na Twitterze Dudzie pogratulował także prezydent Andrzej Duda.
https://twitter.com/AndrzejDuda/status/1263209793310920706
Fantastycznie skomentowana partia! Można się wiele z niej nauczyć.
Wielkie brawa dla naszego Janka za pierwsze, bezapelacyjne ogranie mistrza świata. Na kolejne zwycięstwo, mam nadzieję nie będziemy czekać zbyt długo.
Kilka łyżeczek dziegciu
1. To tylko rapid.
2. Duda tak się podekscytował pojedynczą wygraną że następnie wszystko przegrał.
3. Duda prezydent obrzydliwie się podłącza do sukcesu robiąc sobie pijar.
4. Pytanie. Duda wygrał z Carlsenem w klasyku choć raz ?
5. Duda ma problem, gra na aferę, każdy lepszy strateg w istotnych meczach Go ogra.
1. Tak
2. Nie wszystko. Ale ogólnie też mu nie szło przed tą partią.
3. To raczej każdy prezydent lubi tak robić – ale czy to źle? Przynajmniej gdzieś tam o szachach więcej osób coś usłyszy.
4. Nie. Ale ilu Polaków wygrało w ogóle z mistrzami świata w klasyku? Podpowiem, że palce jednej ręki wystarczą do policzenia.
5. To duże uproszczenie tematu. Już w tym momencie Janek jest zawodnikiem tak powiedzmy drugiej dziesiątki na świecie. Naprawdę jest mnóstwo świetnych strategów, arcymistrzowie 2600+ naprawdę sporo potrafią, a jednak statystycznie w meczu nie mają szans z Jankiem. Oczywiście jest kilka dość widocznych słabości, nad którymi musi popracować żeby wejść do top 10 i poziomu pretendentów i jest teraz na to czas – Janek ma dopiero 22 lata.
Witam. Dobry komentarz. Przez moment uległem iluzji : 7… S:d5 8.cd d6 ale po 9.Hh5 Se7 nie ma co zbierać po 10.Sg5