Garry Kasparov, czyli szaleństwo kontrolowane – część 1

Garry Kasparov to niekwestionowany wirtuoz szachowy, o którym już wcześniej na naszej stronie pisał mistrz krajowy Piotr Kaim (link do tych artykułów znajdziecie na dole). Dzisiaj przygotowałem dla was pierwszą część subiektywnego rankingu najlepszych partii Garriego. Jego bogatą karierę podzieliłem na dwie części: lata 1977 – 1993 i 1993 – 2005. W tym zestawieniu nie znajdziecie żadnej partii rozegranej z Anatolijem Karpowem, ponieważ w przyszłości planujemy osobny artykuł poświęcony tylko starciom tych dwóch panów. Zapraszam do lektury 🙂

10. Kasparov, Garry  1-0 Gheorgiu, Florin (1982)

Zestawienie otwiera partia Garriego z turnieju międzystrefowego, który odbył się w 1982 roku w Moskwie. Świetnie dysponowany bohater dzisiejszego artykułu przeszedł przez niego niczym burza, nie przegrywając żadnej z 13 partii i wygrywając aż 7.  Wybrałem właśnie tę partię ze względu na lekkość, z jaką Kasparov pokonuje swojego przeciwnika – spojler – co będzie również widoczne w następnych partiach 🙂

12345678abcdefgh
Garry Kasparov
Florin Gheorghiu
Moscow Interzonal12
September 22, 1982 – Moskwa, ZSRR
1.d4Sf62.c4e63.Sf3b64.a3Gb75.Sc3d56.cxd5Sxd57.Hc2c58.e4Sxc39.bxc3Ge710.Gb5+Gc611.Gd3Sd712.O-Oh613.Wd1Hc714.d5exd515.exd5Gxd516.Gb5a617.Gf4Hxf418.Gxd7+Kxd719.Wxd5+Kc720.We1Gd621.Wf5Hc422.We4Hb523.Wxf7+Kb824.We6Wd825.c4Hc626.Se5Hc827.Hb11–0

9. Psakhis, Lev 0-1 Kasparov, Garry (1990)

Nagła śmierć – tak podsumowałbym tę partię. Gdy wydawało się, że najgorsze już za białymi (po 23.W:e8), wystarczyło parę niedokładnych posunięć i zawodnicy podpisywali blankiet, na którym widniał wynik 0-1.

12345678abcdefgh
Lev Psakhis
Garry Kasparov
Training Match5
July 1990 – La Manga, Hiszpania
1.c4g62.Sc3Gg73.g3Sc64.Gg2d65.Sf3e56.d3f57.O-OSf68.Wb1h69.b4O-O10.b5Se711.a4Ge612.Ga3Wc813.Sd2b614.e3g515.d4exd416.exd4f417.We1Gg418.Sf3Hd719.c5Wce820.Wc1Sf521.Hd3Kh822.cxd6cxd623.Wxe8Hxe824.Wf1Hh525.Se4Sxe426.Hxe4Gh327.Se5Gxg228.Kxg2g429.Gxd6Wf630.Gb8Hh3+0–1

8. Timman, Jan 0-1 Kasparov, Garry (1992)

Ciężko wymarzyć sobie lepszy początek turnieju niż ten, który w Linares w 1992 miał Garry Kasparov. Po fenomenalnym zwycięstwie nad Janem Timmanem, pokonał Anatolija Karpova, a jako ciekawostkę dodam, iż była to ich 161. wspólna partia! Formalnością jest dodanie, iż Kasparov zwyciężył w tym turnieju, a jego końcowy wynik to 10 punktów z 13 partii. Wystarczy, że zobaczycie poniższą partię, a zrozumiecie, dlaczego znalazła się w tym zestawieniu 😉

12345678abcdefgh
Jan Timman
Garry Kasparov
Linares1
February 23, 1992 – Linares, Hiszpania
1.d4Sf62.c4g63.Sc3Gg74.e4d65.f3O-O6.Ge3e57.d5Sh58.Hd2f59.O-O-OSd710.Gd3Sc511.Gc2a612.Sge2b513.b4Sd714.cxb5axb515.Sxb5Wxa216.Sec3Wa817.Kb2Sdf618.Sa7fxe419.Sc6Hd720.g4Sf421.g5S6xd522.Sxd5Sd3+23.Gxd3exd324.Sce7+Kh825.Sxc8e4+0–1

 

Garry Kasparov na turnieju w Linares, 1992 /fot. Invicta Chess

 

7. Kasparov, Garry 1-0 Short, Nigel (1986)

Świętej pamięci Lubomir Kavalek powiedział kiedyś: „Kasparov zawsze znajdzie iskrę, by wzniecić ogień na szachownicy”. Ciężko o cytat lepiej opisujący tę partię. W na pozór spokojnej pozycji Short wykonał 1 niedokładny ruch – o 1 za dużo. Reszta to już szachowa „egzekucja”, a katem, nie kto inny, a Kasparov.

12345678abcdefgh
Garry Kasparov
Nigel Short
OHRA-A9
December 1986 – Bruksela, Belgia
1.d4e62.Sf3Sf63.c4d54.Sc3Ge75.Gg5h66.Gxf6Gxf67.e3O-O8.Wc1c69.Gd3Sd710.O-Odxc411.Gxc4e512.h3exd413.exd4Sb614.Gb3Gf515.We1Gg516.Wa1Sd717.d5Wc818.Sd4Gg619.Se6fxe620.dxe6Kh721.Hxd7Hb622.e7Wfe823.Hg4Hc524.Se4Hxe725.Gc2Wf826.g3Hd827.Wad1Ha528.h4Ge729.Sc3Gxc230.Wxe7Wg831.Wdd7Gf532.Wxg7+Kh833.Hd41–0

6. Magerramov, Elmar 0-1 Kasparov, Garry (1977)

Partia 14-letniego Kasparova z Mageramovem została przygotowana w formie filmu przez redaktora naczelnego Infoszachu Jana Kozaka. Serdecznie zachęcam do obejrzenia!

5. Kasparov, Garry 1-0 Polugaevsky, Lev (1979)

Cytując Maurice’a Ashleya: „Zwróćcie uwagę na Garriego Kasparova. Po porażce, następną partię zawsze wygrywa. Po prostu zabija swojego przeciwnika”. Nie wiem, czy w poprzedniej partii Garry poniósł porażkę, ale jedno jest pewne – Polugaevsky dobrze tej partii nie będzie wspominać.

12345678abcdefgh
Garry Kasparov
Lev Polugaevsky
14th Soviet Team-ch qual group 33
July 1979 – Moskwa, ZSRR
1.e4c52.Sf3d63.d4cxd44.Sxd4Sf65.Sc3e66.Ge3a67.g4Sc68.g5Sd79.Wg1Ge710.h4O-O11.h5Sde512.Sxc6Sxc613.f4b514.Hf3Gb715.Gd3Sb416.f5exf517.Hxf5Sxd3+18.cxd3Hc819.h6We820.hxg7Hxf521.exf5Gxg522.Wxg5Wxe3+23.Kd2Wf324.Se4Gxe425.dxe4We826.Wc1d527.e5h628.Wh5Wxe529.f6Wf2+30.Kd3Wf3+31.Kd4We4+32.Kxd5We833.Wxh6Wf5+34.Kd4Wf4+35.Kc5We5+36.Kb6We6+37.Wc61–0

4. Kasparov, Garry 1-0 Marjanovic, Slavoljub (1980)

Tuż przed podium zestawienia znalazła się miniaturka Garriego rozegrana na Olimpiadzie.

12345678abcdefgh
Garry Kasparov
Slavoljub Marjanovic
Chess Olympiad4
November 23, 1980 – Valletta, Malta
1.d4Sf62.c4e63.Sf3b64.g3Gb75.Gg2Ge76.O-OO-O7.d5exd58.Sh4c69.cxd5Sxd510.Sf5Sc711.Sc3d512.e4Gf613.exd5cxd514.Gf4Sba615.We1Hd716.Gh3Kh817.Se4Gxb218.Sg5Hc619.Se7Hf620.Sxh7Hd421.Hh5g622.Hh4Gxa123.Sf6+1–0

 

Garry na Olimpiadzie w Malcie, rok 1980 /fot. Wikipedia

3.  Beliavsky, Alexander 0-1 Kasparov, Garry (1988)

Na najniższym stopniu podium umieściłem partię Garriego z Alexandrem Beliavskim, głównie z jednego powodu – jest ona rozegrana w obronie Grunfelda. Jako iż sam gram ten wariant czarnymi od wielu lat, to szczególne miejsce w moim sercu zajmują wszystkie partie w nim rozegrane (a dodatkowe punkty za to, że czarnymi gra sam Garry). Zapraszam do obejrzenia tej partii, którą specjalnie dla Was skomentowałem 🙂

12345678abcdefgh
Alexander Beliavsky
Garry Kasparov
Belfort World Cup11
June 27, 1988 – Belfort, Francja
Komentator: Skurniak Szymon
1.d4Sf62.c4g63.Sc3d5Powstała obrona Grunfelda, debiut charakteryzujący się bardzo ostrymi i niejasnymi pozycjami, które Kasparov niejednokrotnie grał4.Sf3Gg75.Hb35.cxd5Częściej spotykane jest zbicie na d5, a następnie oparcie gry białymi o silne centrum pionowe. Niemniej jednak ruch 5.Hb3 jest jak najbardziej poprawny, jedynie mniej popularny5…Sxd56.e4Sxc37.bxc3c58.Wb15…dxc46.Hxc4O-O7.e4W tej pozycji czarne mają kilka sposobów na dalsze prowadzenie gry:7…Sa67…a68.Ge2b59.Hb3c510.dxc5Gb711.O-OSxe412.Sxe4Gxe413.Gf47…Sc68.Ge2e5!?Interesujący ruch, który natychmiastowo rzuca wyzwanie białym w centrum, wykorzystując chwilowy niedorozwój białych figur9.d5Sd410.Sxd4exd411.Hxd4c612.Hc4b513.Hxc6Gd714.Hd6We8Pomimo dwóch pionków przewagi białe mają niemałe problemy, związanie przede wszystkim ze świetnie rozwiniętymi czarnymi figurami7…Gg48.Ge3Sfd79.Hb3c5Bareev – Kasparov 1/2, 19948.Ge2c59.d5e610.Gg5exd511.Sxd511.exd5?!h612.Gh4Hb613.O-OGf511…Ge612.O-O-O!?Białe nie obawiając się o swojego króla robią długą roszadę, choć wydawać by się mogło, że będzie to bardzo ryzykowne12…Gxd513.Wxd5Hb614.Gxf6Hxf615.e5Hf516.Gd3Hc817.Wd1b5!18.Hh418.Hxb5??Sc7−+18…Sb419.Gxg6?!Ciężko stwierdzić, czy Beliavsky pomylił się w obliczeniach, czy też uznał, że to poświęcenie, pomimo iż jest niepoprawne, będzie jego najlepszą praktyczną szansą.19.Ge4!Sxd520.Gxd5Hc720…Wb8?!Nie oddanie materiału skutkuje natychmiastowym atakiem białych21.e6!h621…Hc7?22.Sg5h623.Sxf722.exf7+Kh7Czarne, pomimo przewagi jakości, mają bardzo problematyczną pozycję.21.Gxa8Wxa822.He4We819…fxg620.Wd7He821.We7Gh6+!21…g5!?Również było w tej pozycji możliwe, jednak Gh6 jest dokładniejszy22.Hxg5Hg623.Hxg6hxg6−+22.Kb1Wd823.Wd6Hc624.a3Wxd625.exd6Hxd626.axb4cxb4Choć czarne nie mają już figury przewagi, ich dominacja w tej pozycji nie ulega wątpliwości27.He4b328.Sd4Wf429.Ha8+Gf8Białe poddały się, ze względu na zbyt silne groźby czarnych0–1

 

2. Kasparov, Garry 1-0 Nunn, John (1982)

Kolejna partia z Olimpiady, tym razem z roku 1982, z meczu pomiędzy Związkiem Radzieckim a Anglią. Tę krótką partię skomentował FM Kosma Pacan-Milej.

12345678abcdefgh
Kasparov, Garry2675
Nunn, John2590
Olympiad-259
November 8, 1982 – Luzern, Szwajcaria
Komentator: FM Kosma Pacan-Milej
1.d4Sf62.c4e63.Sc3c5Angielski arcymistrz postanawia wykorzystać możliwość przejścia do częściej przez niego grywanych struktur.Główną opcją jest:3…Gb4gdzie powstaje Obrona NimzowitschaMożna także zagrać przechodzące do Gambitu Królo…. ekhem Hetmańskiego3…d54.d5exd55.cxd5d66.e4g67.f4Bardzo agresywny i konkretny wariant. Do nieco innych pozycji prowadzi:7.Sf3Gg78.h3O-O9.Gd3i tu np.9…b5!?ze złożoną grą7…Gg78.Gb5+Sfd7Konieczne. W przypadku zasłony inną figurą lub odejścia królem, czarne dostają bardzo złą pozycję. Spójrzmy na przykłady:Naturalne wydaje się8…Gd7lecz białe mają do swojej dyspozycji silne9.e5!Sh59…dxe510.fxe5Sh510…Sg4??11.Hxg4+−goniec czarnych jest przeciążony!11.Sf3O-O12.Gxd7Hxd713.O-O±z pozycją podobną do tej, analizowanej w głównym wariancie9…He710.He2Gxb511.Sxb5Sxd512.Sxd6+Kf813.Sf3+−10.Sf3O-O11.Gxd7Hxd712.O-O±Czarnym udało się wymienić problematycznego w Obronie Benoni białopolaka. Pojawia się jednak pytanie, za jaką cenę? Ich skoczek został wypędzony na bandę, a białe zdążyły bez problemów dojść do kluczowego przełomu e4-e5, który gwarantuje im znaczną pozycyjną przewagę.8…Sbd7Po tym ruchu następuje sekwencja dość forsownych posunięć, mogąca prowadzić do… końcówki!9.e5dxe510.fxe5Sh511.e6Hh4+12.g3Sxg313.hxg3Hxh114.Ge3!Gxc3+15.bxc3a616.exd7+Gxd717.Gxd7+Kxd718.Hg4+f519.Hf3Hxf320.Sxf3Od tej pozycji rozegrano aż kilkanaście partii. Białe niczym nie ryzykują i swobodnie mogą próbować realizować swoją przewagę. Statystyki potwierdzają, że dwie lekkie figury radzą sobie tutaj lepiej.9.a4Niespełna dwa lata temu zdarzyło mi się rozegrać całkiem ciekawą partię po:9.Sf3O-O10.O-Oa611.Gd3b512.Kh1Wa713.f5Se514.Gg5Gf615.Gxf6Hxf616.Sxe5Hxe517.Hd2Sd718.Wf3f619.Hh6Sb620.fxg6hxg621.Waf1Wg722.Se2c423.Gc2Gg424.Sf4Hg525.Hxg5fxg526.Se6Wxf327.gxf3Gxe628.dxe6We729.Wg1Wxe630.Wxg5Kf731.f4d532.f5gxf533.Wxf5+Ke734.exd5We235.d6+Ke636.d7Sxd70-1 (36) Pacan Milej,K (2247)-Haldorsen, B (2454) Teplice 20199…Sa610.Sf3Sb4Można także spróbować trochę innej kolejności posunięć:10…O-O11.O-OSb412.We1a613.Gf1We814.h3i słabość pola b4, rekompensuje białym gotowe do przemarszu silne centrum pionowe. Pozycja, jak to zwykle bywa w tych strukturach, jest bardzo złożona i obie strony mają swoje szanse.11.O-Oa6Bardzo prowokujące zagranie. Nadal można było zrobić roszadę:11…O-Oz przejściem do ww. wariantu.12.Gxd7+!?Zamierzone na szybką rozbudowę gry na skrzydle królewskim. Kasparowa nie trzeba prosić dwa razy, kiedy podsuwa mu się taką możliwość!12…Gxd713.f5!O-O14.Gg5f6Nie chce się tego ruchu wykonywać, ale nie było lepszych alternatyw.14…Gf615.Hd2c416.Hf4Sd317.Hh4i trudno będzie zaradzić coś królowi czarnych.15.Gf4gxf515…Hc716.Hd2gxf517.Sh4!?16.Gxd6Gxa4Oddaje białe pola za darmo. Trudno mi zrozumieć ten wybór Nunna.Lepsze było chłodne podejście do pozycji i zagranie:16…We817.Gxc5fxe4!18.Gxb418.Sd4f5!19.Gxb4Hb6!i czarne odbiją figurę, zostając z dobrą pozycją.18…exf319.Gc519.Hxf3??Hb6+20.Kh1Hxb4−+16…fxe417.Gxf8+−17.Wxa4Hxd618.Sh4Skoczek białych zmierza na f5, skąd podeprze wolniaka 'd’ oraz przysporzy niebagatelne problemy na skrzydle królewskim.18…fxe419.Sf5Zwykle silny Gg7 okazuje się w danej pozycji kompletnym „trupem”.19…Hd720.Sxe4Kh820…Hxd5??21.Se7+Kh822.Sxd5+−21.Sxc5i czarne poddały się z uwagi na wariant:21…Hxd522.Hxd5Sxd523.Se6Wf724.Sexg7gdzie białe zostaną z jakością więcej w otwartej pozycji.1–0

 

Garry Kasparov w trakcie analizy partii Korchnoi-Kasparov z Maią Chiburdanidze. Na zdjęciu widoczni są jeszcze (od lewej): Ioseliani, Gipslis, Gaprindashvili i Alexandria, a po lewej stronie Garriego siedzi Gufeld. Olimpiada w Lucernie, 1982. /autor zdjęcia nieznany, identyfikacja osób ze zdjęcia: kasparov2014.com i Échecs & Stratégie na Pinterest

1.Kasparov, Garry 1-0 Andersson, Ulf (1981)

Tym razem zacytuję samego Kasparova: „Zawsze próbuję rozgrywać piękne partie… zawsze chciałem tworzyć arcydzieła”. W pojedynku z Ulfem zdecydowanie mu się to udało.

12345678abcdefgh
Garry Kasparov
Ulf Andersson
Interpolis 5th8
October 11, 1981 – Tilburg, Holandia
Komentator: Skurniak Szymon
1.d4Sf62.c4e63.Sf3b6Powstała obrona hetmańsko-indyjska, jedna z wielu możliwości na 1.d44.a3Oprócz uniknięcia Gb4 ten ruch ma jeszcze jedną funkcję – będzie podporą późniejszej ekspansji białych na skrzydle hetmańskim4.g3Jest obecnie częściej grywane4…Gb75.Gg2Gb4+6.Gd2Gxd2+7.Hxd2O-O8.Sc34…Gb75.Sc3Se46.Sxe4Gxe47.Sd2Gg67…Gb7Jest również możliwe.8.e4g6!?9.Gd3Gg710.Sf3O-O11.O-Od612.Gg5Hd713.Hd2Z obusieczną pozycją.8.g3Sc69.e3W tym miejscu należy przypomnieć o czasach, w których partia była rozgrywana. 40 lat temu teoria była jedynie procentem tego, co wiemy obecnie – nie było dostępu do wielu powszechnych dziś narzędzi pracy, więc zawodnicy sami musieli zbadać interesujące ich pozycje. Wiedząc to, możemy lepiej zrozumieć następny ruch czarnych. Ponadto nie znalazłem w bazach żadnej wcześniejszej partii z pozycji powstałej po 9.e3 i wszystko wskazuje na to, że ta partia była pierwszą9…a6?!9…e5Obecnie jest to główna linia teorii10.d5Sa511.b4Sb712.Gb2Gd613.Gg2=I pomimo znacznej przewagi przestrzeni białych, pozycja jest wyrównana10.b4b5!?11.cxb5axb512.Gb2!12.Gxb5?Sxb4Białe nie mogą odbić na b4, ze względu na Wa112…Sa713.h4h6Kasparov zauważył ogromne problemy w rozwoju czarnych figur i wykorzystał to w bardzo efektowny i efektywny sposób. Ruchem 14.d5 nie tylko pogarsza strukturę pionkową czarnych, ale i otwiera przekątną a1-h8, zamieniając swojego czarnopolowego gońca w prawdziwą bestię14.d5!exd515.Gg2c616.O-ONajlepszym podsumowaniem pozycji czarnych jest ich skoczek na a7 🙂16…f617.We1Przygotowując późniejsze otwarcie pozycji przez e417.e4Natychmiastowo było to również możliwe.17…Gf718.exd5Ge719.Sb3O-O20.Sd4+−Z kolosalną przewagą białych17…Ge718.Hg4Kf719.h5Gh720.e4dxe421.Gxe4Gxe422.Sxe4Sc823.Wad1Ta partia jest świetnym przykładem na używanie w trakcie ataku wszystkich naszych figur. Kasparov z gracją podłącza obie wieże, pozbawiając grającego czarnymi Anderssona jakichkolwiek nadziei na przetrwanie tej partii23…Wa723…d5Niczego nie zmienia, ponieważ również następuje24.Sxf6!gxf625.Hg6+Kf826.Gc1!Z następnym Gh6 i wygraną białych24.Sxf6!gxf625.Hg6+Kf826.Gc1!d527.Wd4!Na mnie, jako szachiście często mającym problem z wypuszczaniem wygranych pozycji, takie ruchy robią ogromne wrażenie. Zamiast grać od razu G:h6, wielki Garry najpierw podłącza do końcowego ataku ostatnią ze swoich figur, by bezlitośnie zakończyć partię.27…Sd628.Wg4Sf729.Gxh6+Ke829…Sxh630.Hg7+Ke831.Hxh8++−30.Gg71–0

Na koniec tego artykułu odniosę się jeszcze do jego tytułu „Garry Kasparov, czyli szaleństwo kontrolowane”. To właśnie ta kontrola szachownicy, świetnie widoczna chociażby w partii z Ulfem Anderssonem, jest według mnie najbardziej czarująca w partiach Kasparova. Nieważne, jak skomplikowana lub banalnie prosta wydaje się być pozycja, Garry zdaje się mieć nad wszystkim kontrolę (choć czasem ją traci – przekonacie się o tym po przeczytaniu artykułów podlinkowanych poniżej). Oglądając wiele jego partii miałem wrażenie, jakby nauczyciel polskiego starał się mi zilustrować motyw theatrum mundi – przeciwnicy Kasparova są bezradni i nie mają żadnego wpływu na to, co się wydarzy, a Garry pociąga za sznurki.

Koniecznie podzielcie się z nami w sekcji komentarzy tym, jaka jest Wasza ulubiona partia Garriego i jak Wy ułożylibyście to zestawienie!

Poprzednie artykuły o Kasparovie: część 1, część 2, część 3

2 Komentarze

    • Strona bardzo długo nie działała z uwagi na pożar w serwerowni, a przywrócona wersja nie była w pełni funkcjonalna. Niestety, jesteśmy na ten moment portalem niekomercyjnym, więc to dla nas duży koszt aby przywrócić wszystko i dopiero teraz udało nam się powrócić.

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany.


*