Tydzień temu przedstawiliśmy kilkanaście subiektywnie wybranych najpiękniejszych partii 2021 roku. Dziś chcemy przedstawić analizy dwóch z nich, które wybraliście na naszej grupie Sympatyków na Facebooku. Autorem pierwszej z tych dwóch analiz jest najnowszy członek naszego zespołu – Michał Polak, który na Mistrzostwach Świata w Rapidzie i Blitzu przeprowadzał wywiady z kilkorgiem reprezentantek i reprezentantów Polski.
Królewski gambit Nepomniachtchiego
Ian Nepomniachtchi2792
Alireza Firouzja2754
9th Norway Armageddon2.2
September 8, 2021 – Stavanger NOR
Komentator: Michał Polak
Ta partia pomiędzy Ianem Nepomniachtchim a Alirezą Firouzją miała miejsce w trakcie turnieju Norway Chess 2021. Po remisie w partii klasycznej, zawodników czekał Armageddon, który polega na tym, że zawodnicy rozgrywają partię szachów błyskawicznych, w której biały ma minutę więcej, ale czarnemu remis wystarcza do zwycięstwa. Dodawany czas pojawia się dopiero po 40 posunięciu!1.e4e52.f4Gambit królewski? Arcyrzadki widok na turniejach tej rangi, ale doinformowani wiedzą, że Nepomniachtchi niedługi czas przed tą partią opublikował kurs na temat gambitu królewskiego na pewnej komercyjnej platformie. Cóż za sposób na reklamę!2…exf4Oczywiście, najbardziej ambitne podejście ze strony czarnego zakłada przyjęcie gambitu. Czarny nie tylko tymczasowo zdobywa piona, ale osłabia też białego króla. W zamian biały dostaje możliwość stworzenia centrum oraz skomplikowaną pozycję, w której przygotowanie teoretyczne może mieć duże znaczenie.3.Sf3Inne ruchy pozwalają czarnemu zaatakować natychmiast3.Gc4Hh4+4.Kf13…Sf6Firuozja wybiera obronę Schallopa. Czarny ma też inne możliwości3…g5Wzmacniając f4 i grożąc g4. Jednak granie tego wariantu wymaga dużej wiedzy teoretycznej, poza tym takie szaleńcze pchanie pionów nie każdemu jest w smak.4.h4g45.Se53…d6Ruch rekomendowany przez Fischera. Czarny zagra g5 w następnym ruchu, ale po4.d4g55.h4g4Pole e5 jest niedostępne dla skoczka4.e5Sh55.d4d66.He2Nieprzyjemny dla czarnego ruch. Grozi szach z odsłony i już w tym momencie czarny jest zmuszony do bardzo precyzyjnej gry.6…dxe56…Ge7?7.exd6Hxd68.Hb5+biały bierze figurę7.Sxe5Hh4+Dlatego jedyną obroną czarnego jest kontratak8.g3Sxg39.hxg3Hxh1Tym sposobem voyage czarnego hetmana zakończył się odnalezieniem skarbu. Ale czy było warto? Trzeba jeszcze wrócić do domu, a po drodze czają się straszliwe morskie potwory. Tłumacząc na język szachowy: czarny zdobył jakość i piona, ale cierpi na potężny niedorozwój, a hetman na h1 znajdzie się pod atakiem, gdy biały zrobi długą roszadę.10.Gxf4Dochodzimy do kluczowego momentu w partii. Przewaga białego w rozwoju wydaje się zapewniać mu atak niemalże nie do zatrzymania. Odpowiednie zrozumienie tej pozycji może pomóc znaleźć jedyną obronę czarnego, ale będzie to niełatwa sztuka. W szczególności na partię blitza.10…Ge6?Ten naturalny ruch przegrywa! Czarny król jest daleki do zroszowania, a biały dysponuje groźbami takimi jak d5 oraz Hb5 (po osłabieniu pola b7), co daje mu decydującą przewagę.10…Gd6!!Genialny ruch wymagający dobrego zrozumienia tej pozycji. W przeciwieństwie do Ge6, ruch ten przygotowuje czarnego do zrobienia roszady. Gd6 stoi bardzo solidnie i nie może być zaatakowany przez piona tak jak Ge6. Ponadto, po odejściu skoczka z e5, wymiana czarnopolowych gońców będzie korzystna dla obrony czarnego. No a co z szachem z odsłony, zapytacie. Na to powiem: nie taki straszny wilk jak go malują..11.Sc3Lepszy z perspektywy białego jest normalny rozwój11.Sg6+?!Ge612.Sxh8Gxf413.gxf4Sc6∓Biały stracił swój potencjał atakujący, tak samo jak straci konia na h8 po roszadzie czarnego. Dochodzą jeszcze groźby przeciwko d4. Czarny ma dużą przewagę.11…O-O12.O-O-OGrozi Gg212…Gh3!13.Sxf7!Jedyny ruch, który utrzymuje równowagę13…Gxf4+13…Wxf7??14.He8+Wf814…Gf815.Gc4+−15.Gc4++−14.gxf4Gxf115.Wxf1Hh416.Sg5Sc617.He6+Kh818.Sf7+Wxf719.Hxf7He719…Sxd420.Kb1!Nie opłacało się czarnemu brać piona, bo jego piony na skrzydle hetmańskim są teraz osłabione20.Hxe7Sxe7Bogowie szachowi wyświetlają trzy zera, ale myślę, że czarny ma lepsze szanse w tej końcówce z powodu wolnego piona h oraz pewnej słabości pionów d i f białego11.Sc3!Kontroluje d5 i pozwala na zrobienie długiej roszady11…g5Desperacka próba przyśpieszenia rozwoju przez młodego Francuza11…Gd6Czarny może zagrać ten ruch, ale d5 nadchodzi12.d5+−I biały praktycznie zdobywa figurę11…c612.d5cxd513.Hb5++−12.d5!Planem białego jest całkowie rozbicie ochrony czarnego króla12…gxf413.dxe6Gd613…fxe614.Hc4z dewastującym podwójnym atakiem14.O-O-OIan dokończył rozwój i stworzył nową groźbę: Gg214…Hh615.Hb5+Sc616.Sxf7Hxe617.Gc417.Sxh8?pozwoliłoby czarnemu na ucieczkę17…O-O-O=17…He3+18.Kb1Hc518…O-Ojest niemożliwa z powodu mata 
19.Hg5#19.Sxd6+cxd620.Hxb7Oczywiście nie wolno wymieniać hetmanów, gdyż przewaga białego tkwi w tragicznej słabości czarnego króla20…Hxc421.Hxa8+Sd822.We1+Rozpoczyna się ostatnia część gry: matowanie22…Kf723.Hxa7+Kg624.gxf4Hc525.Wg1+!Postawiony przed wyborem otrzymania mata lub utraty hetmana, Firuozja wybrał poddanie partii.25.Wg1+Kh625…Kh526.Hg7Z nieuchronnym matem lub wygraniem hetmana25…Kf626.Se4+25…Kf526.Wg5+26.Hg7+Kh527.Wh1#1–0
19.Hg5#19.Sxd6+cxd620.Hxb7Oczywiście nie wolno wymieniać hetmanów, gdyż przewaga białego tkwi w tragicznej słabości czarnego króla20…Hxc421.Hxa8+Sd822.We1+Rozpoczyna się ostatnia część gry: matowanie22…Kf723.Hxa7+Kg624.gxf4Hc525.Wg1+!Postawiony przed wyborem otrzymania mata lub utraty hetmana, Firuozja wybrał poddanie partii.25.Wg1+Kh625…Kh526.Hg7Z nieuchronnym matem lub wygraniem hetmana25…Kf626.Se4+25…Kf526.Wg5+26.Hg7+Kh527.Wh1#1–0
Mam nadzieję, że obie partie przypadły Wam do gustu, a nasze analizy wyprostowały meandry tych obu arcymistrzowskich starć.
Van Foreest miażdży Najdorfa
Jorden van Foreest2671
Nils Grandelius2663
Tata Steel Masters
January 31, 2021 – Wijk aan Zee NED
Komentator: Jan Kozak
Ostatnia runda turnieju w Wijk aan Zee, w której zmierzył się rewelacyjnie grający Van Foreest oraz szokujący lider po pierwszej części turnieju Grandelius.1.e4c52.Sf3d63.d4cxd44.Sxd4Sf65.Sc3a6Wariant Najdorfa w zeszłorocznym Tata Steel gościł niezwykle często, jednak notowano w niej fatalne wyniki. Właśnie w niej Maxime Vachier-Lagrave i Nils Grandelius przegrywali aż trzykrotnie. Francuz przegrał z… Grandeliusem, Caruaną oraz Girim, zaś Szwed był gorszy od Giriego, Carlsena i Van Foreesta. Tropami ostatniej z wymienionych partii podążymy.6.Hd3Popularniejszymi ruchami są 6.Ge3 czy 6.Gg5, jednak zagrany w partii 6.Hd3 zyskuje coraz więcej zwolenników, bowiem gra tak sam Magnus Carlsen (którego sekundantem jest Van Foreest – przyp.)6…Sbd7praktyka turniejowa wykazała, że takie płaskie wyprowadzenie skoczka daje najlepsze szanse czarnym, grają tak Duda, MVL czy Nepomniachtchi. Inni, w tym m.in. Grandelius, eksperymentowali z innymi posunięciami, chociażby6…e6jednak z małymi sukcesami7.a4Sc68.Sxc6bxc69.Hg3Gb710.Ge2Carlsen 1-0 Grandelius, Wijk 20217.Ge2b58.a4Sc5ostra wymiana posunięć, która prowadzi do zdobycia pionka e49.He3b410.Sd5Scxe4ruchy wykonywane były bardzo szybko, więc ofiara pionka została przez Van Foreesta przygotowana wcześniej11.a5!?z planem Sb6, dodatkowo zachowuje słabość pionka czarnych z b411.Sxb4Gb712.f3Sc513.O-Oe6=11…Sxd512.Hxe4e6?!silniejsze byłoby12…Gb7jednak z ludzkiego punktu widzenia to ryzykowny ruch, osłabia się kontrola nad polem e613.c4bxc314.Gd1!z groźbą Ga4+, jednak analiza komputerowa daje szaloną obronę dla czarnych14…Hc815.Ga4+Kd816.O-Opozycja wygląda przerażająco dla czarnych: odsłonięty król, aktywne figury białych, lecz po16…e5⩱teraz czarny zdąży się skonsolidować. Zrozumiałe były jednak obawy Grandeliusa i wybór równego e6 z planem Ge7 i O-O.13.O-OGd7Prewencja przed Sc6. Gdyby poszło od razu13…Ge7wtedy po14.Sc6Hc715.Sxe7Hxe716.We1trudno znaleźć naturalny plan rozwoju czarnym, nie można bowiem zroszować!16…O-O??17.Gd3!grozi równocześnie matem i zbiciem skoczka Hxd5, jeśli obroni się przed tym17…Sf618.Hxa8wygrywa wieżę i całą partię.Oczywiście możliwe również było13…Gb7co daje gońcowi aktywniejszą grę, lecz nie broni już pola e6, co może powodować potencjalne poświęcenia Sxe6 w przyszłości. Dodatkowo znowu nie boimy się szacha z a414.c4bxc315.Gd1Ge716.Ga4+Kf8i pozycja czarnych jest stabilna. Oczywiście przyjemniej mieć świadomość takiej oceny silnika niż ryzykować w taki sposób w ostatniej rundzie turnieju.14.Gd2Ge715.Gf3O-O16.Hd3moment pozycyjnej gry, który mógłby uśpić nieskoncentrowanego gracza. Grozi teraz 17. Gxd5 exd5 18. Gxb4, co przywraca materialną równowagę, lecz daje strategicznego plusa białym: zdublowane piony czarnego są łatwym obiektem ataku, dodatkowo uzyskujemy przewagę na skrzydle hetmańskim16…Hb8jedyne posunięcie broniące pionka, jednak hetman nie stoi tu dobrze, dodatkowo biały zaczyna rozkręcać swoją inicjatywę.17.c4bxc318.bxc3groźby białego stają się jasne: Wfb1 połączone z c4 zakończy się przewagą materialną18…Wa7?miękki ruch Nilsa, który tylko zakcelerował atak białych. Zamiast tego broniące pozycji było18…Gf6!jednak by to znaleźć, trzeba policzyć dość długi wariant19.c4Ha720.Sb3Gxa121.Wxa1Sf622.Ge3Hb823.Gxa8Hxa824.Hxd6Gc6=19.Wfb1Hc820.c4Sf621.Sb5!!Jak grom z jasnego nieba!21…axb522.cxb5Gxb5połączone wolne pionki białego są tak przerażająco silne, że Grandelius natychmiastowo postanawia oddać ofiarę, tylko by powstrzymać ten pionkowy walec. Zagranie czegokolwiek innego natychmiastowo jest kontrowane planem b6-a6-b7-a7 i biały kończy z dużą przewagą materialną.23.Hxb5Sd7?!należało zgodzić się na zwrócenie pionka jako cenę za pozbycie się białopolaka23…Sd524.Gxd5exd525.Hxd5⩲mimo że czarne zmuszone są do niewygodnej obrony, nie oddaje natychmiastowo pełnej kontroli białym.24.Gb7±Widać, jak wspaniale białopolak dominuje nad wieżą. Właśnie dlatego proponuję manewr skoczka przez d524…Hd825.a6Gf626.Ga5!?26.Ge3!26…He827.Gc7Ciekawa idea. Van Foreest prawdopodobnie uznał, że po zachowującym materiał27.Wa2Gd4z kolejnym Gc5 czarny skonsoliduje się i ciężko będzie się przez niego przebijać. Nie do końca jest to prawda, bowiem28.Wd2Gc529.Gb4wymieni czarnopolaka, który trzyma ostatkiem sił pozycję czarnych i przy takim zamknięciu wieży na a7, czarny równie dobrze może już skapitulować.27…Gxa128.Wxa1?28.Gxd6!natychmiastowo rozszarpuje rywala28…Gf629.Gxf8Kxf8równie dobrze można hetmaniem30.Wc1!z groźbą złapania hetmana30…Gd8□31.Wd1i czarny rozsypuje się jak domek z kart. Zamiast tego Wxa1 pozwala czarnym na niezwykle kreatywną obronę…28…d5?której nie udało im się znaleźć. Nie dziwota, spójrz sam:28…Sc529.Hb6I wydaje się, że groźby Hxa7 oraz Gxd6 są nie do odparcia. Prawda. Wydaje się.29…Hd7!30.Gxd630.Hxa7Hxc7=30.h3teraz nie ma groźby mata, lecz niewiele to zmienia30…We831.Hxa7Hxc732.Wb1g633.Hb6Hxb634.Wxb6Sxb7i niezależnie od odbicia – remis. Biały będzie musiał oddać swojego pionka w zamian za uciekającego piona d czarnych.30…Hxb7!!wszystkie figury czarnych znajdują się pod atakiem, więc… poświęcenie hetmana ratuje pozycję! Nie można przyjąć ofiary31.axb7??31.Gxc5Hxb632.Gxb6Wd7z prawdopodobnie remisem31…Wxa1+32.Hb1Wxb1#29.Gd6Teraz jednak czarny nie ma żadnych defensywnych sztuczek i Jorden koncertowo wykończył rywala.29…Hd830.Wc1g631.h3niezwykle elegancka gra białych – nie śpieszy się z wzięciem materiału, ponieważ dominuje na całej planszy, para gońców terroryzuje obie wieże, które nie mają żadnych sensownych ruchów31…We832.Wc7Sf633.Ge5!pojawiają się nowe możliwości taktyczne związane z Gxf6 i Hxe833…Se434.Hc6wygrywać tu można na wiele sposobów, choćby i poprzez34.Gd4Hc6 jednak wywiera bezpośrednie zagrożenie po ósmej linii34…Wf835.Gd435.Wc8!zgodnie z poprzednim ruchem35…Hb836.f3Wxa6Desperacja czarnych jest zrozumiała. Trzeba zaostrzyć pozycję maksymalnie i liczyć, że rywal pomyli się na krótkim czasie.37.Gxa6Hb438.Ge5He1+39.Kh2Sf240.Hc3Trzeba uważać na potencjalnego wieczniaka, a nawet podstawienie siatki matowej.40…Hh1+41.Kg3Hg142.Wc8Sh1+43.Kh4Hf2+44.g3Czyżby koniec szachów i JVF może przejść do wygrywania partii?44…g5+Nie!45.Kxg5f6+Ładny i naprawdę ostatni as z talii Grandeliusa46.Kh6□pułapka polegała na46.Gxf6??Hxg3+47.Kh5Hxh3+48.Kg5Hf5+49.Kh6Hg6#Jorden znalazł jedyne wygrywające posunięcie Kh6 i wygrał w pięknym stylu jedną z najlepszych partii minionego roku.46…fxe547.Hxe5grozi mat Hg7, przed którym nie ma obrony47.Hxe5Ha748.Hg5+Kf749.Hg7#1–0
Dziś rozpoczyna się szachowa uczta w Wijk aan Zee – na uroczystym otwarciu poznamy kolejność zawodników na liście startowej (a co za tym idzie, kojarzenia na cały turniej). Gra rozpocznie się już jutro, w sobotę 15.01.2022, miejmy nadzieję na jeszcze więcej takich partii, jak zeszłoroczna wiktoria Van Foreesta nad Grandeliusem.
Bądź pierwszy, który skomentuje ten wpis