Kiedy jest mat w szachach?

Często możemy usłyszeć pytanie: jak wygrać w szachy? Mamy na to dwa sposoby: zamatować przeciwnika lub wygrać na czas. O ile upłynięcie czasu na zegarze jest dość naturalne, to jednak rodzi się nowe pytanie: kiedy jest mat w szachach? Czy są jakieś maty, które mają swoje własne nazwy?

Jednym ze sposobów na wygranie partii szachów jest zamatowanie króla swojego przeciwnika. Jednak zanim poznamy najbardziej znane i popularne motywy matowe, przypomnijmy sobie, czym w ogóle jest mat? Z matem mamy do czynienia wtedy, gdy król – najważniejsza figura na szachownicy – jest szachowany i nie istnieje żadna możliwość, aby obronić się przed tym szachem (na przykład poprzez zbicie figury, która zaatakowała monarchę, ucieczkę króla lub zasłonięcie się od szacha inną figurą lub pionkiem). Każdy zawodnik siadając do szachownicy ma taki zamiar. W swojej partii tworzy swoją własną historię, w której dąży do wielkiego finału, którym będzie mat. Czy istnieje na to gotowy wzór?

Zaraz pokażę wam kilka znanych motywów matowych, których każdy szachista jest uczony na początku swojej przygody z tą grą. Poniższe motywy mogą wam pomóc osiągnąć mata, jednak każdy dojdzie do niego w inny sposób. Gdyby istniał gotowy wzór, tak jak w matematyce, to szachy nie byłyby takie magiczne. Całe szczęście, że tak nie jest.

Przejdźmy teraz do meritum – oto cztery najbardziej znane motywy matowe:

• Pierwszym z nich jest MAT SZEWSKI potocznie zwany „szewczykiem”. Jeden z najbardziej popularnych matów wśród początkujących szachistów. Wystarczą tylko 4 ruchy, aby wygrać partię. Opiera się on na skupieniu swojego ataku na polu f7, które znajduje się tuż przy czarnym królu.

• Przenieśmy się teraz do 1750 roku i zainspirujmy się partią francuskiego
  mistrza. Kolejnym motywem będzie MAT LEGALA. Nazwa pochodzi od nazwiska
  szachisty Kermura de Legala. Pewnego dnia, w pięknym Paryżu, wspomniany
  wcześniej zawodnik rozegrał partię z Saint Brie, która zakończyła się efektownym
  matem. Partia trwała zaledwie 7 posunięć.

• MAT BENIOWSKIEGO jest znany także pod nazwą „mat przez uduszenie” z
  angielskiego „smothered mate”. Jeden z najbardziej efektownych motywów matowych,
  który także zdarza się w partiach arcymistrzów. Występuje wtedy, gdy samotny skoczek
  matuje króla przeciwnika, który jest szczelnie otoczony przez własne figury i
  uniemożliwiają one mu ucieczkę przed szachem. Stąd wzięło się określenie „mat przez
  uduszenie”, ponieważ król został przytłoczony przez swoje figury, które zabrały mu miejsce
  na ucieczkę, tak jak widać to w poniższej partii:

• Przyszła pora na MAT BODENA, mamy rok 1853, Londyn, zagrali wtedy ze sobą
  Schulder, który dostał białe i Boden, któremu przypadły czarne. Białe nie spodziewały
  się, że ich król zostanie tak szybko pokonany… Wolicie grać skoczkami, czy gońcami? W tej partii został wykorzystany potencjał gońców,
  bowiem to one zadały ostateczny cios.

Jak więc widzicie, mat w szachach to coś, co możemy spotkać niemal codziennie i w każdej partii. Na koniec chciałabym wam życzyć samych wspaniałych matów i miłej nauki. Mam nadzieję, że jeśli już rozpoczęliście swoją przygodę z królewską grą, to napiszecie dużo własnych historii i kiedyś powstanie motyw szachowy z waszym nazwiskiem.

---

Już wiecie kiedy jest mat w szachach. Partia jednak może też zakończyć się remisem, więc jeśli nie jesteście pewni na ile możliwości można zremisować partię, to zapraszamy Was do tego artykułu.