Tańcowały dwa Michały || MŚ Botwinnik – Tal 1960

Żywiołowość versus dyscyplina /fot. chessgames.com

Michaił Tal zdominował szachową scenę w latach 1958-1960: wygrał turniej międzystrefowy w Portorożu oraz turniej kandydatów w Jugosławii. Bez strachu przybył więc do Moskwy, by od 15 marca 1960 roku walczyć z Michaiłem Botwinnikiem o tytuł mistrza świata.

Z perspektywy historii ciężko wskazać faworyta, bowiem obaj Michaiłowie byli różni. Michaił Tal – 23-letni Łotysz, wirtuoz ataku i autor nieprawdopodobnych poświęceń. Z kolei Botwinnik był już 49-letnim doktorem nauk elektrycznych, wielkim analitykiem i strategiem. W przypadku zwycięstwa Tala, mecz ten miał być ostatnim, po którym ustępujący mistrz miałby prawo do rewanżu.

Francuskie obalenie

Mecz rozpoczął się dla Czarodzieja z Rygi bardzo korzystnie. W pierwszym w historii starciu między nim a Botwinnikiem, broniący tytułu champion zdecydował się na zagranie swojego ukochanego debiutu. Miłość do obrony francuskiej, w przeciwieństwie do tej z porzekadeł, zardzewiała. Michaił Tal pokonał oponenta, obalając przy okazji opracowaną nowinkę debiutową:

12345678abcdefgh
Michaił Tal
Michaił Botwinnik
MŚ Botwinnik vs. Tal
March 15, 1960 – Moskwa
1.e4e62.d4d53.Sc3Gb44.e5c55.a3Gxc3+6.bxc3Hc77.Hg4f58.Hg3Se79.Hxg7Wg810.Hxh7cxd411.Kd1Gd712.Hh5+Sg613.Se2d314.cxd3Ga4+godne rozważenia są 14…Sc6! z dalszym 15…O-O-O15.Ke1Hxe516.Gg5Sc617.d4Hc718.h4e519.Wh3Hf720.dxe5Scxe521.We3Kd721…Wh8?22.Wxe5+Kd723.We7+Hxe724.Hxg622.Wb1b623.Sf4Wae824.Wb4Gc625.Hd1Sxf425…Sg426.We226.Wxe8Wxe8+27.Ge226.Wxf4Sg627.Wd4Wxe3+28.fxe3Kc729.c4dxc430.Gxc4Hg731.Gxg8Hxg832.h51–0

Pierwsza partia meczu /fot. chesshistory.com

Trzy kolejne partie były bardzo twarde i kończyły się remisami. Opisać je można jako prowadzone w pozycyjnym stylu, dzięki czemu Botwinnik zyskiwał przewagę, jednak w niedoczasach Tal sprytnymi manewrami wyrównywał pozycję. Zobaczcie sami, co mam na myśli:

12345678abcdefgh
Michaił Tal
Michaił Botwinnik
MŚ Botwinnik vs. Tal
March 19, 1960 – Moskwa
1.e4c62.Sc3d53.Sf3Gg44.h3Gxf35.gxf3e66.d4Sd77.Gf47.Ge37…Gb48.h48.a38…Sgf69.e59.Hd39…Sh510.Gg5Ha511.Gd2Hb612.a3Ge713.Ge3g614.Sa4Hd815.Hd2Sg716.Gg5h617.Gxh6Sf518.Gf4Wxh419.Wxh4Sxh420.O-O-Ob521.Sc5Sxc522.dxc5Gxc523.Ge2Ge724.Kb1Hc725.Wh1O-O-O26.Gg3Sf527.Wh7Wf827… Gc5! i 28…Wd728.Gf4Hd829.Gd3Wh830.Wxh8Hxh831.Ha5Hh1+?
31…Kb832.Gxf532.a4Hd833.Hxd8+Gxd834.axb5Sd435.bxc6Sxf332…Hh1+33.Ka2Hxf334.Ge3d4!
32.Ka2Hxf333.Ha6+Kb834.Hxc6Hxf435.Gxb5?!z natychmiastowym remisem można było:35.Hxb5+Kc736.Ha5+Kb837.Hb5+35…Hxe536.He8+Kb737.Hc6+Kb8½–½

Skomplikujmy sobie życie

Pretendent nie zamierzał cierpieć kolejnych 19 rund, więc postanowił tak komplikować pozycje, by starszy Michaił miał szansę do omyłek. V runda zaczęła się burzyć już w debiucie, jednak skończyło się remisem. Efekty pojawiły się za to już w następnym starciu, gdzie Tal… intuicyjnie poświęcił figurę, a Botwinnik nie znalazł drogi ratunkowej!

12345678abcdefgh
Michaił Botwinnik
Michaił Tal
MŚ Botwinnik vs. Tal
March 26, 1960 – Moskwa
1.c4Sf62.Sf3g63.g3Gg74.Gg2O-O5.d4d66.Sc3Sbd77.O-Oe58.e4c69.h3Hb610.d5cxd511.cxd5Sc512.Se1Gd713.Sd3Sxd314.Hxd3Wfc815.Wb1Sh516.Ge3Hb417.He2Wc418.Wfc1Wac819.Kh2f520.exf5Gxf521.Wa121.a3Hb322.Se4Wc223.Wxc2Wxc224.Hd1Sf4?25.gxf4exf426.Wc1!21…Sf4!?legendarne poświęcenie, które od lat wzbudza dyskusję. Stockfish poleca 21…Sf6 z dalszym 22. a3 Hb3 23. g4 Gd7 jednak po 24. Hc2 Hxc2 25. Wxc2 to biały ma aktywniejsze figury22.gxf4exf423.Gd2Hxb2?23…Ge5!24.f3Hxb225.Sd1Hd424.Wab124.Sd1?He524…f325.Wxb2?przegrywające. Szanse na dalszą grę, a nawet wygraną dawało:25.Gxf3!Gxb126.Wxb1Hc227.Ge4!Wxe428.Sxe4Hxb129.Sxd625…fxe226.Wb3Wd427.Ge127.Ge3Wxc3!28.Wbxc3Wd127…Ge5+28.Kg1Gf428…Wxc3!29.Wbxc3Wd130.Wc4Gb229.Sxe2Wxc130.Sxd4Wxe1+31.Gf1Ge432.Se2Ge533.f4Gf634.Wxb7Gxd535.Wc7Gxa236.Wxa7Gc437.Wa8+Kf738.Wa7+Ke639.Wa3d540.Kf2Gh4+41.Kg2Kd642.Sg3Gxg343.Gxc4dxc444.Kxg3Kd545.Wa7c346.Wc7Kd447.Wd7+i białe poddały się. Bardzo dramatyczna partia!0–1

Kombinacyjne ciosy w kolejnej partii znowu wywiodły mistrza świata na manowce, przez co wynik brzmiał bezlitośnie: 5:2 dla Tala! Wydawać by się mogło, że Czarodziej z Rygi mógłby już pozwalać sobie na wszystko, wygrywając mecz w oszałamiającym i szybkim stylu. Jeszcze nie wiedział, że zraniony drapieżnik jest jeszcze bardziej niebezpieczny…

12345678abcdefgh
Michaił Tal
Michaił Botwinnik
MŚ Botwinnik vs. Tal
March 29, 1960 – Moskwa
1.e4c62.d4d53.Sc3dxe44.Sxe4Gf55.Sg3Gg66.S1e2Sd77.h4h68.Sf4Gh79.Gc4e510.He2He711.dxe5Hxe512.Ge3Gc513.Gxc5Hxe2+14.Kxe2Sxc515.Whe1Sf616.b4Scd717.Kf1+Kf818.Gb3g519.hxg5hxg520.Sh3Wg821.Wed1a522.bxa5Wxa523.Wd6Ke724.Wad1We525.Sh5Gg6??25…Wh8!26.Wxd7+Sxd727.Wxd7+Kxd728.Sf6+Kd629.Sxg8białe zdobyły dwa skoczki za wieżę i bez większego trudu zrealizowały przewagę29…Wc530.Sh6f631.Sg4Gxc2?31…f5!32.Se3f433.Sc4+Ke732.Sxf6Gxb333.axb333.Se4+?Kd534.Sxc5Gc4+!33…Wb534.Sxg5Wxb335.f4Wb1+36.Ke2Wb2+37.Kf3Wb3+38.Kg4Wb239.g3b540.Sfe4+Kd541.f5b442.f6Wa243.f7Wa844.Sh7b345.Sd2b246.Kf3Kd447.Ke2c548.f8=HWxf849.Sxf8c450.Se6+Kd551.Sf4+Kd452.Sb11–0

Nie lekceważ starca

Botwinnik w VIII partii zyskał wiele pewności siebie – nie dość, że wygrał pierwszą partię w tym meczu, to jeszcze udowodnił, że w wywołanej przez Tala awanturze, również potrafi wymierzyć śmiertelny cios.

12345678abcdefgh
Michaił Botwinnik
Michaił Tal
MŚ Botwinnik vs. Tal
March 31, 1960 – Moskwa
1.d4Sf62.c4e63.Sf3c54.d5exd55.cxd5g66.Sc3Gg77.Gg5O-O8.e3We89.Sd2d610.Ge2a611.a4Sbd712.O-OHc713.Hc2Sb614.Gf3c4?!14…Gf515.e4Gd715.Gxf6Gxf616.a5Sd717.Sce4Ge518.Hxc4Hd819.Ha2f520.Sc3g521.Sc4g422.Ge2Hf623.Sa4Kh824.g3h525.f4Gd426.Ha3Wb827.Sab627.exd4!Hxd4+27…Wxe228.Hd3We429.Wae128.Wf2Wxe229.Hc327…h428.Wad1Gxb629.axb6Sc530.gxh4Gd731.Hc3Hxc332.bxc3Gb533.Wfe1Se434.Wc1?34.Wd4Sxc335.Gd334…Wbc835.Sa5Gxe236.Wxe2Sxc337.Wxc3Wxc338.Sxb7Wexe3?38…Wb8!39.Sxd6Wd340.Sxf5Wxd541.e4Wb5!39.Wxe3Wxe340.Sxd6Wd341.Sf7+!czarne poddały się ze względu na grożące41.Sf7+Kg741…Kh742.d642.b7Wb343.Sd8a543…Kf844.h5Ke845.h6Kxd846.h744.d6a445.d7a346.Se6+1–0

Karykatura z sowieckiej gazety. /fot. spraggettonchess.com

Spokój ducha, jaki dała Botwinnikowi ta partia, pozwolił już kolejnego dnia z zegarmistrzowską precyzją rozbroić bombę Tala i zbliżyć się na 5:4! Czyżby czarodziejowi przestały wypadać asy z rękawów?

12345678abcdefgh
Michaił Tal
Michaił Botwinnik
MŚ Botwinnik vs. Tal
April 2, 1960 – Moskwa
1.e4c62.d4d53.Sc3dxe44.Sxe4Gf55.Sg3Gg66.S1e2Sf67.h4h68.Sf4Gh79.Gc4e610.O-OGd611.Sxe6fxe612.Gxe6Hc712…Gxg3?13.fxg3Gg814.He1!12…Sbd7!13.We1Hc713.We113.Sh5!Wf814.f413…Sbd714.Gg8+Kf815.Gxh7Wxh716.Sf5g617.Gxh6+Kg818.Sxd6Hxd619.Gg5We720.Hd3Kg721.Hg3?21.f4!Wae822.We5!21…Wxe1+22.Wxe1Hxg323.fxg3Wf824.c4Sg425.d5cxd526.cxd5Sdf627.d6Wf728.Wc1Wd729.Wc7Kf730.Gxf6Sxf631.Kf2Ke632.Wxd7Kxd733.Kf3Kxd634.Kf4Ke635.g4Sd5+36.Ke436.Kg5Kf737.h5Sb4!36…Sf6+37.Kf4Sd5+38.Ke4Sb439.a3Sc640.h5g541.h6Kf642.Kd5Kg643.Ke643.Kd6Sa544.Kc7b543…Sa544.a4Sb345.Kd6a546.Kd5Kxh647.Kc4Sc148.Kb5Sd349.b3Sc150.Kxa5Sxb3+51.Kb4Sc152.Kc3Kg653.Kc2Se254.Kd3Sc1+55.Kc2Se256.Kd3Sf4+57.Kc4Kf658.g3Se20–1

Tragiczne błędy

Jedenasta partia meczu o mistrzostwo świata – zawodnicy już mogą odczuwać zmęczenie, wchodzimy na półmetek tego maratonu. Być może ta partia przesądziła o wyniku całego meczu. Tal pokonał Botwinnika na polu czysto strategicznym, pozycyjnie go wykańczając. Może brzmieć to absurdalnie, lecz to tak samo jakby utopić rybę!

12345678abcdefgh
Michaił Tal
Michaił Botwinnik
MŚ Botwinnik vs. Tal
April 7, 1960 – Moskwa
1.Sf3Sf62.g3g63.Gg2Gg74.O-OO-O5.c4c66.b3Se47.d4d58.Gb2Ge69.Sbd2Sxd210.Hxd2Sa611.Wac1Hd612.Se5Wfd813.Wfd1Wac814.Ha5dxc414…Hc7?15.Sxc6!14…Gxe515.dxe5Hb416.Gc3!15.Sxc4Hc716.He1Hb817.e4Gxc418.Wxc4Sc719.Gh3e620.Gc1Ha821.Gg5We822.Hd2f523.Gh6Gxh624.Hxh6We725.We1Wf826.Wc5Hd827.We5Wg728.Hd2Hd629.Gf1Wd730.exf5Wxf531.W5e4Wf6?31…Wd5!32.Gc4Wxd433.Wxd4Hxd434.Hxd4Wxd435.Gxe6+Sxe6=32.h4!Kg733.h5gxh534.Wh4Kg835.Gd3Wg736.We5Wff737.Hh6He738.Wexh5Sd539.Hd2Sf640.Wh6Hd641.Wf4Hf8?remisowe szanse dawało 41… Sd7! 42. Wxf7 Kxf7!42.He3Sd543.Wxf7Hxf744.He5Sc745.Hc5Hf346.Gxh7+Wxh747.Hg5+Kh848.Hd8+Kg749.Wxh7+Kxh750.Hxc7+Kg651.Hxb7He452.Ha6Hb1+53.Kg2He4+54.Kf1Hb1+55.Ke2Hc2+56.Kf3Hf5+57.Ke3Hg5+58.Ke2Hh5+59.Kd2Kf660.Hxc6Ha5+61.Hc3Hxa2+62.Ke3Kf763.d5exd564.Hc7+Ke665.Hc6+Ke766.Hxd5Ha167.He4+Kf768.Kf4Hc1+69.Kg4Ha170.Hd5+Kf871.Kf5Hb1+72.Kf61–0

Na scenie Teatru Estrada /fot. spraggettonchess.com

Partie z rund XII-XVI to seria remisów, z czego dwie to nudne, szybkie i beznamiętne remisy, ciekawa była jedynie partia z dwunastej rundy, którą z czystym sercem nazwać można komedią omyłek. Głównym bohaterem tego nieszekspirowskiego dramatu był Tal, zobaczcie czy sami byście potrafili zagrać lepiej niż młody pretendent:

12345678abcdefgh
Michaił Botwinnik
Michaił Tal
MŚ Botwinnik vs. Tal
April 12, 1960 – Moskwa
20.Sd4
20.Hd4Wg521.Sxd5?Wxg2+!
20.Sxd5?Sc5!21.Sf4Hh422.h3g523.Sh5g424.hxg4Gxg425.Gxg4Wexh5!
20…Sc621.g3g522.Sd3We823.Gg4Gxg424.Hxg4Sxd425.exd4Hf626.Se5Sd227.Wfd1Wxe528.Wxd228.dxe5Sf3+29.Kf1!Ha6+!30.Kg2Wxh2+!31.Kxf3Hxa3+32.Ke2Ha2+33.Kd3Ha6+28…We429.Hc8+Kg730.Hxb7He631.Wf1?białe powinny grać Hb1!, zaś czarne przeoczyły pewien wygrywający wariant31…We1?
31…Weh4!32.gxh4
32.f3He3+33.Wdf2Wxh2
32…Hg4+33.Kh1Hf3+34.Kg1gxh435.Wb1h336.Kf1We6
32.Hb5Hh333.f333.Wxe1?Hxh2+34.Kf1Hh1+35.Ke2We6+33…He634.Wf2Wf635.Wxe1Hxe1+36.Kg2g437.Hd3h538.Wf1He639.fxg4Wxf140.Kxf1hxg441.a4Hb642.Kf2Hb4?42…Hb2+!43.Ke3Hc1+44.Hd2Hb1!45.Kf4Kg6!=43.Ke3!Hxa444.Kf4Ha245.He3Hxh246.He5+Kf847.Hd6+Kg748.Hxd548.He5+!Kf849.Hxd5!48…Hf2+49.Kxg4f5+50.Kg5Hxg3+51.Kxf5Hg6+52.Kf4Hf6+53.Ke3Kf8!ostatecznie partia zakończyła się remisem po 72 posunięciu½–½

Do siedemnastej partii zawodnicy przystępowali z wynikiem 9:7 dla Tala. Był to ostatni dzwonek, by Botwinnik rzucił się na swojego rywala – zwycięstwo pozwoliłoby mu nawet na wyrównanie meczu w kolejnych partiach, porażka jednak przekreślała szansę na obronę tytułu. Doktor Botwinnik doprowadził partię do dobrej pozycji, miał nawet dwa pionki przewagi, gdy stało się to:

12345678abcdefgh
Michaił Tal
Michaił Botwinnik
MŚ Botwinnik vs. Tal
April 26, 1960 – Moskwa
1.e4c62.d4d53.Sc3dxe44.Sxe4Gf55.Sg3Gg66.Gc4e67.S1e2Sf68.Sf4Gd69.Sxg6hxg610.Gg5Sbd711.O-OHa512.f4O-O-O13.a3Hc714.b4Sb615.Ge2Ge716.Hd3Sfd517.Gxe7Hxe718.c4Sf619.Wab1Hd720.Wbd1Kb821.Hb3Hc722.a4Wh423.a5Sc824.He3Se725.He5Whh826.b5cała nadzieja w komplikacjach26…cxb527.Hxb5a628.Hb2Wd729.c5Ka830.Gf3Sc631.Gxc6Hxc632.Wf3Ha433.Wfd3Wc834.Wb1Hxa535.Wb3Hc736.Ha3Ka737.Wb6Hxf438.Se2He439.Hb3Hd540.Wxa6+Kb841.Ha41–0

Michaił Tal na tronie

Ukoronowanie Czarodzieja z Rygi /fot. spraggettonchess.com

Przewaga wzrosła aż do pełnych 3 punktów, Botwinnik stracił już ducha walki, przez co w XVIII partii wypuścił wygraną, w XIX jego plan gry został energicznie obalony i szybkie remisy w XX i XXI rundzie przypieczętowały mecz. Dwudziestotrzyletni, urodzony w Rydze 9 listopada 1936 roku, Michaił Tal wygrał stosunkiem 12,5:8,5 mecz o tytuł mistrz świata. 7 maja 1960 roku został ogłoszony ósmym mistrzem świata i jak dotąd – najmłodszym!

 

 

Bądź pierwszy, który skomentuje ten wpis

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany.


*