Wybrane polskie miniatury – dwuchodówki

Miniaturą nazywamy takie zadanie szachowe, w którym w pozycji początkowej jest nie więcej niż siedem bierek. Problemy te od dawna cieszyły się popularnością wśród miłośników kompozycji szachowych. Chociaż idee wyrażane za pomocą tak skromnego materiału siłą rzeczy nie mogą być zbyt skomplikowane, to jednak dzięki swej prostocie doskonale nadają się do wszelkiego rodzaju rubryk szachowych. Pierwsza polska miniatura ukazała się w 1890 roku. Od tego czasu powstało wiele problemów szachowych polskich autorów. W niniejszym artykule ograniczę się do omówienia pięciu wybranych przeze mnie dwuchodówek, które zajęły wysokie miejsca w konkursach krajowych i zagranicznych. Zachęcam Was do samodzielnego ich rozwiązania. W dalszej części artykułu znajdziecie rozwiązania wraz z opisem idei autorskich.

Zadania

Zadanie 1.
Strzała, Kazimierz
Вечерний Харьков, 1982
specjalna nagroda

mat w 2 pos.

Zadanie 2.
Banaszek, Marcin
60-lecie Gdyni, 1987
1 nagroda

mat w 2 pos.

Zadanie 3.
Szwedowski, Leopold
Прапор перемоги, 1987
3 nagroda

mat w 2 pos.

Zadanie 4.
Tura, Waldemar
60-lecie Gdyni, 1987
1 wyróżnienie honorowe

mat w 2 pos.

Zadanie 5.
Piliczewski, Bogusz
SuperProblem, 2019
1 nagroda (miniatury)

mat w 2 pos.

Rozwiązania

Zastosowane oznaczenia:
# mat;
– – groźba;
– brak groźby (zadanie tempowe);
? złuda;
! rozwiązanie lub obalenie złudy;
Aby obejrzeć rozwiązanie klikajcie na posunięcia.

Zadanie 1.

Autorem pierwszej miniatury jest Kazimierz Strzała, nieżyjący już mistrz krajowy kompozycji szachowej z Kalisza. W zadaniu tym mamy temat czarnej korekcji. W złudach na dowolny ruch czarnej bierki (w tym wypadku skoczka) białe przygotowują mata. Aby go uniknąć czarne wykonują ruch poprawiony, który obala daną złudę. W rozwiązaniu białe również przygotowują mata na dowolny ruch czarnej bierki. Czarne wykonują poprawioną obronę, ale po niej następuje nowy mat. W zadaniu zrealizowany jest ponadto temat odwrócenia. W złudzie 1.(A)? i po ruchu czarnych (a) następuje mat (B), a w rozwiązaniu jest odwrotnie: po wstępie 1.(B)! i obronie (a) następuje mat (A).

Zadanie 2.

Następny problem ułożył Marcin Banaszek, Mistrz FIDE w szachach klasycznych i mistrz krajowy kompozycji szachowej, który w 1990 roku wyemigrował do Niemiec. W jego zadaniu następuje przeniesienie matów – te same maty występują po innych obronach czarnych. Ponadto, godnym uwagi jest fakt, iż zarówno w złudzie, jak i w rozwiązaniu, mamy bardzo dobry wstęp oddający dwa wolne pola czarnemu królowi.

Zadanie 3.

Kolejna kompozycja szachowa została ułożona przez mistrza międzynarodowego kompozycji szachowej Leopolda Szwedowskiego, który zmarł 2 listopada 2020 roku w Ostrołęce. W tym zadaniu tempowym występuje zamiana matów po posunięciach pionkiem. Trudność zadania podwyższa wstęp oddający wolne pole czarnemu królowi.

Zadanie 4.

Zadanie naszego arcymistrza międzynarodowego kompozycji szachowej Waldemara Tury z Adamowa realizuje temat Flecka. Po wstępie są trzy groźby. Każdy tematyczny ruch czarnych eliminuje wszystkie poza jedną. Wybór pierwszego ruchu (hetmanem) spośród siedmiu możliwości utrudnia znalezienie prawidłowego rozwiązania. Również w tym przypadku wstęp oddaje wolne pole czarnemu królowi.

Zadanie 5.

Ostatnią miniaturą, którą dla Was wybrałem, jest moje zadanie wyróżnione w internetowym czasopiśmie SuperProblem.ru. Jest ono realizacją tematu Bristolskiego, który polega na manewrze figury (w tym przypadku wieży) torującej drogę innej swojej figurze (hetmanowi) poruszającej się w tym samym kierunku. Jednocześnie w zadaniu mamy temat Hanneliusa. Polega on na tym, że w złudach występują kolejno groźby (A) i (B), które są obalane przez obalenia czarnych (a) i (b). Tymczasem w rozwiązaniu na ruchy obronne czarnych (a) i (b) następują maty (B) i (A). Dodatkowym elementem tego złożonego zadania jest temat Barnes’a. Polega on na tym, że w pierwszej złudzie występuje groźba (A), w drugiej groźba (B), a w rozwiązaniu obydwie (A i B). Trzeba podkreślić fakt, że w obydwu złudach i we wstępie białe oddają wolne pola czarnemu królowi.

Więcej informacji dotyczących zadań i studiów szachowych możecie znaleźć na moim blogu o zadaniach szachowych – Problemista. Codziennie dodaję w nim nowy wpis wraz z przykładowym zadaniem do rozwiązania.

Opracowano na podstawie:

1. Iwanow E.,Rosolak W., Rusinek J., Polskie miniatury, 1996
2. Velimirovic Milan, Valtonen Kari, 2012, Encyclopedia of Chess Problems: themes and terms, Beograd.
3. WinChloe database
4. Yet another chess problem database

Autor: Bogusz Piliczewski

mistrz międzynarodowy w solvingu