Po zwycięstwie Iana Nepomniachtchiego w FIDE Grand Prix w Jerozolimie poznaliśmy wszystkich uczestników Turnieju Kandydatów 2020 (inaczej Turnieju Pretendentów), który odbędzie się od 15. marca do 4. kwietnia w rosyjskim Jekaterynburgu. Skład turnieju prezentuje się następująco (w nawiasach miejsca na liście rankingowej na żywo z dnia 23. grudnia 2019):

• Fabiano Caruana (2) – przegrany w meczu o Mistrzostwo Świata 2018
• Ding Liren (3) – finalista Pucharu Świata 2019
• Alexander Grischuk (4) – zwycięzca serii FIDE Grand Prix
• Ian Nepomniachtchi (5) – drugie miejsce w serii FIDE Grand Prix
• Anish Giri (9) – awans z rankingu (najwyższy średni ranking na przestrzeni roku 2019)
• Teimur Radjabov (10) – zwycięzca Pucharu Świata 2019
• Wang Hao (12) – zwycięzca FIDE Grand Swiss 2019
• Kirill Alekseenko (37) – dzika karta

Kogo zabraknie?

Patrząc na listę rankingową zabraknie kilku zawodników, którzy są w światowej czołówce od lat. Między innymi chodzi o Levona Aroniania, zajmującego 6. miejsce na liście rankingowej. Ormianin jednak nie miał udanego roku – w Pucharze Świata odpadł w ćwierćfinale po dramatycznej dogrywce, w FIDE Grand Prix zdobył zero (!) punktów w klasyfikacji generalnej. Warto zauważyć, że nie brał on udziału w trzecim dla niego turnieju, czyli w Jerozolimie, ze względów zdrowotnych. Kolejnym zawodnikiem, który 2019 nie zaliczy do pomyślnych jest Shakhriyar Mamedyarov, który jako ostatni pokonał Magnusa Carlsena w partii klasycznej w Biel w 2018 roku. Azer stracił 50 oczek od swojego najwyższego rankingu – 2820 – zatem ma sporo do przemyślenia na rok 2020. Mistrza Świata w Szachach Fischera Wesleya So również w Rosji zabraknie. Czas teraz na największego przegranego systemu kwalifikacyjnego – Maxime Vachier-Lagrava.

Francuz jest chyba największym pechowcem wśród szachistów w 2019 roku. Zajął 3. miejsce w Pucharze Świata – pierwsze niepremiowane awansem, 3. miejsce w FIDE Grand Prix – pierwsze niepremiowane awansem oraz w rankingu był tuż za Anishem Girim, czyli jak zgadliście, był pierwszy niezakwalifikowany. Warto jednak odnotować, że los awansu do grona Pretendentów miał we własnych rękach: przegrał w półfinale Pucharu Świata z późniejszym zwycięzcą Radjabovem, a w Jerozolimie w półfinale przegrał z najbliższym konkurentem – Nepomniachtchim. Ostatnią szansą dla MVL’a była dzika karta, czyli miejsce organizatora. Według nowych zasad był najlepszym kandydatem na to miejsce, ale nie spełnił najważniejszego kryterium, ale o tym za chwilę.

Na jakich zasadach przyznaje się dziką kartę w tym cyklu?

FIDE wprowadziło szereg zmian w tegorocznym cyklu o Mistrzostwo Świata: zmieniono formułę FIDE Grand Prix z „Szwajcarów” na pucharowy, dodano FIDE Grand Swiss – najsilniejszy turniej rozgrywany systemem szwajcarskim, którego zwycięzca (lub najwyżej sklasyfikowany zawodnik niezakwalifikowany do Pretendentów) uzyskuje awans, zabrano jedno miejsce z rankingu oraz zmieniono zasady przyznawania dzikiej karty. W ubiegłych cyklach organizator mógł przyznać jedno miejsce zawodnikowi o rankingu minimum 2725 na konkretnej liście rankingowej. Tym razem dziką kartę mógł otrzymać zawodnik, który zajął najwyższą lokatę spośród niezakwalifikowanych w:

• Pucharze Świata – Maxime Vachier-Lagrave
• FIDE Grand Prix – Maxime Vachier-Lagrave
• FIDE Grand Swiss – Kirill Alekseenko
• pierwszy niezakwalifikowany z rankingu – Maxime Vachier-Lagrave

Przed rozpoczęciem ostatniego turnieju FIDE Grand Prix w Jerozolimie organizatorzy, Rosyjska Federacja Szachowa, postawili sprawę jasno: dziką kartę otrzyma Rosjanin, a w przypadku dwóch Rosjan spełniających wymogi dzikiej karty zostanie rozegrany między nimi mecz. W związku z tym, że tylko Kirill Alekseenko spełnił te wymogi, to jemu zostało przyznane to miejsce. W szachowym świecie rozpoczęła się wielka dyskusja o słuszności tej decyzji.

Narodowość ważniejsza od czynników sportowych?

W dzisiejszym artykule https://ruchess.ru/en/news/all/andrey_filatov_kirill_alekseenko_to_get_wild_card_from_organizer_of_fide_candidates_tournament_/ czytamy, że decyzja została już podjęta i prezydent Rosyjskiej Federacji Szachowej cieszy się, że młody Alekseenko dostanie szansę zagrania w Turnieju Kandydatów. Podsumujmy sukcesy Rosjanina w ostatnich miesiącach:

• 3. miejsce w FIDE Grand Swiss – podstawa do przyznania dzikiej karty
• 1/8 finału Pucharu Świata – przegrał z finalistą Dingiem Lirenem
• złoty medal na Drużynowych Mistrzostwach Europy z reprezentacją Rosji
• 65 oczek zysku rankingowego w ciągu 4 miesięcy (!) – wejście do klubu 2700+

Ostatni turniej dla Kirilla nie był udany, gdyż stracił ponad 10 oczek na Klubowym Pucharze Europy. Jednak jest to zrozumiałe, ponieważ po tylu turniejach z rzędu przychodzi zmęczenie. Czy obiektywnie te osiągnięcia wystarczą, by zagrać w elitarnym Turnieju Kandydatów? Moim zdaniem nie. Nie chcę umniejszać sukcesów Rosjanina, bo zrobił niesamowity progres i pokazał, że potrafi być zagrożeniem dla najlepszych na świecie. Jednak mam obawy, że nie poradzi sobie pod taką presją w takim silnym gronie, choć chciałbym się mylić! Historia zna wiele przypadków, że ktoś przebojowo wchodził do szerokiej czołówki, ale po pewnym czasie rozwój przyhamował. Jednym z takich zawodników jest 20-letni Wei Yi, który ostatnio utrzymuje swój ranking, ale brakuje mu znacznych sukcesów, pozwalających na włączenie się do walki o Mistrzostwo Świata. 2019 rok przebojowo zaczął inny Rosjanin – Vladislav Artemiev, który nawet znalazł się w TOP10 światowego rankingu. Po miesiącach sytych przyszły jednak miesiące chude i Artemiev stracił 30 oczek. W 2018 roku wszyscy mówili o Samuelu Shanklandzie, który wygrał mistrzostwa USA i wskoczył na upragnione 2700. Teraz jednak Amerykanin przeżywa trudny okres i jego ranking spadł na 2680. Jakie wnioski płyną z tych historii? Przede wszystkim nie jest łatwo utrzymać elitarny poziom cały czas, czyli Alekseenko ma wiele do udowodnienia. Jeśli zagra źle, to jego obecność w Turnieju Kandydatów będzie mocno kwestionowana. Z drugiej strony mamy MVL’a, który potwierdza swoją przynależność do światowej czołówki. Przez prawie 4 lata nieprzerwanie znajduje się w TOP10 światowego rankingu. Wygrywał partie z niemalże każdym z czołówki i gdyby grał w Turnieju Kandydatów, byłby jednym z bardziej liczących się zawodników o zwycięstwo. Smuci fakt, że konkretna narodowość daje szansę gry w Pretendentach a nie wyłącznie umiejętności sportowe.

Czy już nic nie da się zrobić?

Dziś rano opublikowany został list otwarty skierowany do Rosyjskiej Federacji Szachowej napisany przez menedżera MVL’a – Laurent Vérata. Jego treść znajdziecie tutaj: https://chess24.com/en/read/news/mvl-makes-wild-card-appeal-as-alekseenko-is-chosen. Wszystko jednak wskazuje na to, że Rosjanie nie dadzą się namówić na mecz pomiędzy Vachier-Lagravem a Alekseenko o dziką kartę. FIDE ma sporo do przemyślenia w kwestii formatu kwalifikacji do Turnieju Kandydatów. Co sądzicie o tej sprawie? Zapraszam do dyskusji!